Niets is nog neutraal.
Hoe verandert het klimaat mij? De eerste verandering bij anderen en bij mezelf is een nieuw bewustzijn. Een nieuwe waardeschaal die comfort, snelheid en efficiëntie gaat bevragen. Er komen nieuwe accenten. Men gaat aandachtiger leven. Een verscherpte gevoeligheid ook voor de complexiteit en voor de samenhang van dingen.
Een bijzonder klimaatvriendelijk gebruiksvoorwerp leek me tot voor kort mijn knijpkat, zo’n zaklamp die je laat branden door te knijpen. Je wekt zelf de energie op die je nodig hebt – hernieuwbare energie, want zolang ik de batterij met eigen kracht kan opladen zal ze stroom afgeven waarmee de helle ledlampjes lichten. Maar daarna ging ik nadenken over de plaats waar het ding gemaakt werd (China) en de arbeidsvoorwaarden aldaar. Het materiaal – hard plastiek – en de oplaadbare batterij zijn nu niet bepaald milieuvriendelijk.
Het klimaat verandert mij, want elk voorwerp, kleding en voedsel krijgen een verhaal, waarin het opgenomen wordt in een ketting van verbanden. Niets is nog neutraal.
Dat nieuwe bewustzijn dient gekoesterd te worden, zonder kramp of angst. Als abt van de abdij van Averbode, wat toch een vrij complex bedrijf is, word je uitgedaagd om een en ander om te zetten in beslissingen, en om medebroeders te steunen die dezelfde gevoeligheid op hun manier gaan ontwikkelen. Je kan niet onmiddellijk de levenswijze van een gemeenschap volledig overhoop gooien en anders laten verlopen. Gegarandeerd komen er dan, vanuit een andere hoek, andere problemen bovendrijven. Als heel de gemeenschap zich dan weer actief op die problematiek gaat storten, krijg je op den duur een heel onevenwichtige gemeenschap die regelmatig totaal van richting verandert. Dat is ook niet goed. Desalniettemin moet er actieve aandacht en volgehouden aandacht zijn voor de klimaatverandering, willen we op termijn niet op een klimaatramp afstevenen.
In onze abdij zijn we volop bezig met het vervangen van alle oude verwarmingsinstallaties door een nieuwe installatie die geen stookolie meer nodig heeft maar enkel nog aardgas of elektriciteit die opgewekt wordt door zonnepanelen. Daarenboven is de nieuwe verwarming volledig programmeerbaar zodat er niet onnodig verwarmd wordt in ruimtes die op dat moment niet in gebruik zijn. We hebben veel geïnvesteerd in isolatie. We proberen zoveel mogelijk drukwerk te realiseren op gerecycleerd papier.
Het vlees dat op tafel komt is afkomstig van de eigen hoeve en sinds enkele jaren is er weer een bescheiden moestuin. Op geregelde tijdstippen eten we geen vlees/vis. Voor sommige projecten, zoals het vermarkten van abdijproducten onder onze naam moeten we samenwerken met partnerbedrijven. Een van de criteria om met een bedrijf in zee te gaan, is de aandacht die het heeft voor milieu en ecologie. Hetzelfde criterium speelt een rol in de gesprekken met de instellingen die onze beleggingsportefeuille beheren.
De levensstijl van individuele medebroeders verandert. Alleen met de auto ergens heen rijden is minder vanzelfsprekend geworden. Als het kan wordt een wagen gedeeld. Er wordt meer gebruik gemaakt van openbaar vervoer. De gevoeligheid voor energieverbruik neemt toe en het selecteren en vermijden van afval is goed ingeburgerd.
Het klimaat verandert ons, zij het langzaam en geleidelijk. Terugblikkend zie je dat we al een hele weg hebben afgelegd, een weg waarop terugkeer ondenkbaar is.
Jos Wouters