Zusters van de H.Familie van Helmet

Lokaal en internationaal engagement voor klimaat en ecologie. 

Onze congregatie is werkzaam in België, Congo, Guatemala, Honduras, Mozambique en Rwanda. 

Tijdens het laatste algemeen kapittel van 2013 werd met algemeenheid van stemmen beslist om het volgende werkpunt op te nemen: "Krachtlijn 2: Oproep tot een bewustwording van en een engagement voor het beschermen van het leven en de schepping".

Daar hoorden ook suggesties voor concretisering bij:  

• Het thema van de ecologie uitdiepen en zich concreet engageren voor het behoud van de schepping, het werk van God dat aan de menselijke verantwoordelijkheid is toevertrouwd.
• Ondersteunen van de mensen die reeds betrokken zijn in het domein van de ecologie en met hen samenwerken; beroep doen op hun bekwaamheid, bij hen in de leer gaan voor onze vorming en voor te ondernemen acties.
• Ons inzetten voor concrete acties.
• Ons vormen om de bevolking te kunnen helpen en hun initiatieven voor de bescherming van de natuur te kunnen ondersteunen.
• Een sobere levensstijl uit respect voor de natuur en om haar te beschermen.
• Oproep tot bewustwording van onze verantwoordelijkheid tegenover de komende generaties.
• De interesse opwekken voor de betreffende problematiek en zich informeren rond dit thema. 

Elke zuster plantte een boom

Op een bijeenkomst in 2016 van de ‘Algemene bestuursleden van religieuze congregaties’ in Rome, vroeg de paus aan de aanwezigen zich te engageren om per lid van hun congregatie een boom te planten. Emérence, onze algemene overste, die een Congolese is, vroeg alle zusters dit te effectief te doen. Allemaal zijn ze positief op die vraag ingegaan. In Guatemala werkten leerlingen van het radiofonisch weekendonderwijs mee om nog meer bomen te planten. Onze zusters die behoren tot de Maya-bevolking beleven sterk de verbondenheid met de aarde vanuit de Maya spiritualiteit.

Vorming, informatie, inzet

Op de ’Algemene raad’ van augustus 2016 werd met de verantwoordelijken van de 3 regio’s Afrika, België en Latijns-Amerika afgesproken echt werk te maken van die 2de krachtlijn van het algemeen kapittel, aansluitend bij de oproep van de paus: “Wij kunnen allen meewerken als instrument van God voor de zorg voor de schepping, ieder met zijn eigen cultuur en ervaring, eigen initiatieven en vermogen." (Laudato Si’ 14)

Om verantwoorde concrete inzet te realiseren vinden we dat vorming en informatie noodzakelijk zijn. In België hoorden een paar van onze zusters Karel Malfliet gepassioneerd spreken over Ecokerk en daarom deden we op hem beroep om een animatiedag te begeleiden rond Ecokerk aansluitend bij Laudato Si’. 

Karel legde ook de band met het klimaatprobleem en de noodzaak de CO₂-uitstoot te verminderen vanuit onze verantwoordelijkheid voor de generaties na ons. Zo gingen we in op de suggestie een klimaatplan op te stellen voor de gemeenschappen in België, aan de hand van de checklist 'Elke groep een klimaatplan'.

Zes gemeenschappen in België 

Ons klimaatplan moet rekening houden met de concreetheid van elke plek waar een gemeenschap woont. Er zijn 4 wooneenheden in Brussel waarvan 2 eigendom zijn van de congregatie en de 2 andere gehuurde appartementen. In Maurage (een deelgemeente van La Louvière) wonen de zusters in een oude pastorie waaraan de gemeente geen kosten wil doen. In Tielt wonen de zusters in een eigen huis van de congregatie.

Verbruik van elektriciteit

• Er is maar één groep die reeds 4 jaar aangesloten is bij een groenestroomleverancier. Daarom willen we voor alle woningen ons echt goed informeren bij welke leverancier we het meeste garantie hebben dat het echt groene stroom is en van ’eigen bodem’ vooraleer we veranderen van leverancier.
• Er wordt in overweging genomen om zonnepanelen te plaatsen op onze eigen huizen.
• Om het verbruik van elektriciteit te verminderen, nemen we ons voor nog meer over te gaan tot gebruik van ledlampen en halogeenspots te verwijderen. In één huis zijn er reeds bewegingssensoren in de gangen. We letten er meestal op geen onnodige lichten te laten branden maar 1 groep realiseert zich dat ze er meer attent moeten op zijn. 
• Bij de aankoop van nieuwe apparaten zullen we steeds aandacht hebben voor het eco-label.
• Tot nu toe keken we nooit het verbruik na van de elektrische apparaten, we overwegen het nu wel te doen.
• Stand-by functie apparaten: bij de TV brengt het uitzetten ervan moeilijkheden mee, wegens de updates die 's nachts plaatsvinden. Misschien moeten we daarvoor te rade gaan bij vrienden met een ecologische levensstijl en horen hoe zij dat oplossen, idem voor PC.

Waterverbruik

• In de 3 huizen in eigendom is er een regenput en het regenwater wordt er gebruikt voor begieten van planten en bloemen. In één huis staan de toiletten, de stortbaden en een kraan in de garage op regenwater.
• Er is veel aandacht om bij lekkende kranen of toiletten de oorzaak op te sporen en het probleem op te lossen.

Mobiliteit

• Voor de valide zusters is het motto: zoveel mogelijk openbaar vervoer gebruiken en wie kan gebruikt ook de fiets voor boodschappen op kleinere afstanden. Een oudere zuster doet bezoeken in de stad zelf veelal te voet, en vindt dit ook goed voor de gezondheid.
• Voor vergaderingen op grotere afstand wordt er contact opgenomen met andere congregaties om samen te gaan. Een abonnement op Cambio zien we momenteel niet haalbaar, de standplaatsen zijn te veraf. Als in één of andere gemeenschap een nieuwe wagen nodig is willen we grondig uitzoeken wat het meest verantwoord is, en of een Cambio abonnement dan haalbaar is.

Verwarming

• In 2 van de 3 eigen woningen werd de zolder geïsoleerd.
• Er is maar één gehuurd appartement waar geen dubbel glas is; we onderzoeken hoe en welke isolernde raamfolie kan aangebracht worden op de ramen om toch minder koude binnen te krijgen. Er werd wel gezorgd voor zware overgordijnen. In het andere appartement is er wel dubbel glas maar ze gebruiken er toch tochthonden aan de vensterbanken wegens de kieren van de plastiekramen die reeds 20 jaar oud zijn.
• Hier en daar is er radiatorfolie aangebracht. Het is een werkpunt om het overal aan te brengen waar het mogelijk is. Bij vele radiators kun je de muur achter de radiator echter niet bereiken. In de laatst hernieuwde woning werd dit voorzien door de aannemer.
• In de oude pastorie is de verwarming nog op stookolie en zijn er nog een paar oude radiatoren zonder thermostatische kranen. En zijn er veel kieren en tocht onder de binnendeuren. Op eigen kosten heeft de congregatie wel op de stenen vloer die veel koude gaf een meer isolerende vloerbedekking gelegd die veel warmer is.
• Rekening houdend met de leeftijd of de gezondheid of de gevoeligheid van de zusters (zusters uit Afrika of Latijns-Amerika hebben sneller last van de koude) zullen we nagaan wat de beste temperatuurregeling is en wanneer we de verwarming hoger of lager zetten. Zo is het bijvoorbeeld in één van de woningen voldoende om in de winter een uurtje voor het slapengaan de verwarming op de slaapkamers aan te zetten en dan uit te doen bij het slapengaan.

Afval

• Het sorteren is een punt waar we reeds jaren aandacht voor hebben. Bij bepaalde verpakkingen is het niet altijd duidelijk of ze bij PMD horen of bij restafval. De verschillende intercommunales hanteren ook verschillende regels. We willen ons hierover beter informeren en tijd nemen om het na te vragen.
• In de woningen waar een tuin is maken de zusters gebruik van een compostbak.

Catering en aankopen

• We eten met aandacht voor seizoensgebonden voedsel van lokale teelt en korte keten.
  In Tielt wordt een deel van de groenten en het fruit gekocht bij de producent en vlees wordt ook meestal gekocht bij een boer-keurslager die zelf de dieren kweekt.
  In Brussel komt er bij 1 groep een Limburgse boer zijn eigen producten van groenten en fruit verkopen. Die zijn seizoensgebonden. In Brussel wordt er ook fruit en groenten gekocht op de markt in de wijk, dan heb je minder verpakkingsafval dan in de winkel.
• Enkele zusters kweken in een deel van de tuin zelf groenten, zoals salade, kleine tomaatjes en lenga-lenga (Amaranth of Biteku teku), een eiwitrijke Afrikaanse groente die het hier goed doet, ook in Brussel. Op de foto zie je al de eerste lentesla onder glas.
• Ook in het appartement waar geen tuin is, houden we op het dakterras (dat we via het venster bereiken) een klein sierboompje en toch wat groen.
• In alle gemeenschappen zijn we gewoon kraantjeswater te drinken.
• We hebben nog te weinig aandacht voor producten met eco-label, dat is een werkpunt voor de toekomst
• Over het algemeen springen we zuinig om met het gebruik van papier maar we overwegen echt om meer gerecycleerd papier aan te kopen, voor de printer, maar ook bvb bij de aankoop van toiletpapier, zoals één groep reeds doet en daarmee ook een project voor sociale economie ondersteunt.
• We overwegen heel nadrukkelijk om meer te kiezen voor ecologische onderhoudsproducten en milieuvriendelijke materialen
• Het is een bewuste keuze vanuit onze levensstijl in alle groepen om de werking van de kringloopwinkels te ondersteunen door er voorwerpen heen te brengen of er te kopen. Wat nog bruikbaar is, wordt zeker niet weggeworpen. Soms worden die zaken gegeven aan bekenden die ze zelf gebruiken of weten wie ze er een plezier mee kunnen doen. Op onze beurt gebruiken wij ook zaken die we gekregen hebben. Op die manier doen we mee aan het delen en geven van goederen, iets waarrond de laatste jaren veel nieuwe initiatieven ontstaan in de samenleving.
• We stellen vast dat de ecologisch en milieuvriendelijke producten niet de goedkoopste zijn maar als we ons christen zijn ernstig nemen moeten we financieel er iets voor over hebben om “ons gemeenschappelijk huis” onze planeet bewoonbaar te houden nu en in de toekomst.