We botsen op de grenzen van het groeimodel.
Me engageren bij Broederlijk Delen is tot op vandaag niet vrijblijvend. De vele ontmoetingen met partners uit het Zuiden zijn telkens opnieuw een uitnodiging tot reflectie over mijn eigen manier van leven. Hoe kan ik -op de plaats waar ik leef, werk en woon- mee zorg dragen voor een ‘aarde die toekomst biedt aan alle mensen die erop wonen’?
Sinds ik in de zomer 2013 onze partners in de hoge Andes in Peru bezocht, werd dit engagement nog veel dwingender. Ze zit me –als het ware- in mijn bloed en drijft me, onvermoeibaar, verder.
De ontmoeting met Oscar Molohuanca, burgemeester van Espinar raakte me tot in mijn ziel. Zijn engagement, kracht en moed zijn indrukwekkend. Zijn inspiratiebronnen reiken tot in de diepte van de heilige Andesbergen.
De Tintaya-mijn ligt al meer dan 30 jaar naast de gemeenschappen van Espinar. Bij de start werd een hemel op aarde beloofd. De realiteit bracht een onleefbare, sterk vervuilde berg.
Sinds 2003 komen de lokale gemeenschappen op straat en wilden ze overleggen met de mijnbazen. Nooit werd op hun vraag ingegaan. Op 21 mei 2012 liep het conflict uit op een directe confrontatie, waarin de politie drie mijnwerkers uit Espinar dood schoot en er tientallen werden gearresteerd.
Ondanks de gewelddadige onderdrukking van dit protest wil de gemeenschap tot een onderhandelde oplossing komen. Hun burgemeester, Oscar, is één van de drijvende krachten. Aan de onderhandelingstafel pleit hij voor verbeterde leefomstandigheden voor de bevolking van Espinar. Zijn strijd bracht hem reeds verschillende keren voor maanden achter de tralies.
Op mijn vraag wat hem, desondanks, blijft motiveren en de kracht geeft om verder te gaan, antwoordt hij heel eenvoudig: de “Apus”, de heilige bergen. “Ze waren er reeds lang voordat de mensen hier woonden en ze geven dit volk een plek, een thuis. Dat moeten ze blijven doen voor deze mensen, voor hun kinderen, achterkleinkinderen en alle generaties die nog zullen komen. Het is onze heilige plicht om zorg te dragen voor Moeder Aarde.”
Dit getuigenis maakte me heel stil, en deze ontmoeting liet me niet meer los.
Ik kies ondertussen heel bewust voor meer kilometers met het openbaar vervoer dan kilometers met de auto, voor minder maaltijden met vlees, voor boodschappentassen in plaats plastiek zakken, voor meer seizoensgebonden groenten en fruit, repair en ‘share’ in plaats van het laatste nieuwe…
Maar het gaat om meer dan boodschappentassen en minder vlees. Het gaat om een nieuwe levenshouding van duurzaamheid en solidariteit.
In onze samenleving is de klassieke invulling van ‘ontwikkeling’ en ‘vooruitgang’ vaak synoniem voor meer materiële welstand. In de voorbije decennia creëerde dit groeimodel meer welvaart voor veel mensen. Nu botsen we op de grenzen van dit model.
Het houdt geen rekening met de draagkracht van onze aarde en schaadt onze levensnoodzakelijke ecosystemen. Het sluit grote groepen mensen uit de samenleving. Overal ter wereld neemt de ongelijkheid tussen arm en rijk toe. Crisissen lopen dan ook als een rode draad doorheen onze wereld: een ecologische en een klimaatcrisis, politieke crisissen, oorlogen, een financiële crisis.
Onze wereld heeft nood aan een nieuw maatschappelijk project. We moeten op zoek naar een andere manier van leven. Solidariteit vormt daarvoor de basis. Ze vraagt om radicale keuzes, o.m. voor een duurzame economie die rekening houdt met de draagkracht van onze aarde.
Daarvoor moeten we de mentaliteit van ‘nooit genoeg’ ombuigen naar ‘goed genoeg’, of beter: “genoeg is goed”, zodat er ruimte blijft voor al wat leeft en bestaat op onze planeet, nu en in de toekomst.
We moeten radicaal kiezen voor een samenleving die gebaseerd is op gemeenschap, duurzaamheid en solidariteit. Ook als we daarvoor onze comfortzone moeten verlaten.
Respect voor de waardigheid van iedere mens en respect voor de planeet vormen hierbij de leidraad. Het gaat om “méér mens, méér samenleving, méér zorg voor onze aarde”.
Een leven met een kleinere voetafdruk is een positieve verandering, een groei in levenskwaliteit. Leven vanuit een "ethiek van het genoeg" heeft minder te maken met "verliezen" of "inbinden" dan met het scheppen van ruimte voor "het goede leven".
Solidariteit is dan niet louter een individuele kwestie, maar heeft te maken met hoe we ons samenleven economisch, ecologisch, sociaal, cultureel en interreligieus organiseren. Ze is een vorm van verzet tegen moedeloosheid vanuit een geloof dat een andere planeet mogelijk is.
Wereldwijd maken groepen mensen deze gedurfde keuzes. Zij kunnen ons inspireren. Vanuit die wereldwijde verbondenheid kunnen we werk maken van een wereld met toekomst voor iedereen, ook voor de volgende generaties . Solidariteit over grenzen van ruimte en tijd heen. Om te doen in eigen leven. Om samen met anderen vorm te geven in onze samenleving én op wereldschaal.
Over de ernst van klimaatverandering zijn de meningen sterk verdeeld. Maar als we naar de getuigenissen van onze partners uit het Zuiden luisteren, kunnen we er niet langer omheen. Vanuit die solidariteit wil ik meewerken aan het’ visioen van een aarde die zacht is voor al haar bewoners’.
Lieve Herijgers
Directeur Broederlijk Delen