Jaarlijkse uitwisseling gaat digitaal

Samen met de Waalse Justice et Paix en 27 andere Europese Commissies Rechtvaardigheid en Vrede heeft ook het Netwerk Rechtvaardigheid en Vrede of “the Flemish part of Belgium” deelgenomen aan de Europese bijeenkomst van Justice and Peace Europe op zaterdag 24 april 2021. Normaal gezien zou Hongarije optreden als gastland, maar coronamaatregelen hebben daar anders over beslist. Toch werd het een boeiende uitwisseling.

Grote verscheidenheid aan Europese Commissies

De bijeenkomsten op Europees niveau krijgen telkens weer een rijke invulling, omdat de verscheidenheid aan commissies groot is. Elke (nationale) bisschoppenconferentie is destijds (in 1965, door paus Paulus) gevraagd om een eigen commissie Rechtvaardigheid en Vrede op te richten, maar Rome laat zich niet in met hoe dit concreet gestalte krijgt. Gevolg is een rijke diversiteit aan concrete hoedanigheden al naargelang de mogelijkheden en bepaalde tradities. In sommige Europese landen is een bisschop steevast secretaris en/of voorzitter van de commissie, in andere landen belichamen vrouwen deze rol. Soms is het een zaak van enkele vrijwilligers, dan weer krijgt werken aan rechtvaardigheid, vrede en integrale ecologie vorm door een professionele betaalde equipe van pakweg tien personen. Het Vlaamse NRV situeert zich "ergens tussenin" met een vrijwillige voorzitter en drie halftijdse krachten (1,5 voltijds equivalent).

Waar zetten Europese Commissies Rechtvaardigheid en Vrede bovenal op in?

Op deze Europese bijeenkomst kreeg elke commissie de kans om enkele acties of thema’s in te brengen waaraan ze de voorbije periode gewerkt hebben. De punten die NRV aanstipte waren:

• de impact van de covid-pandemie op de solidariteitsorganisaties in het netwerk
• campagne van Welzijnszorg over 'Wonen onbetaalbaar… Onaanvaardbaar!'
• 'De 25%-revolutie', documentaire en campagne van Broederlijk Delen
• actie van Pax Christi en vraag van de Belgische Bisschoppen aan de overheid om het verdrag van de VN over de ban op nucleaire wapens goed te keuren (Treaty on Prohibition of Nuclear Weapons, TPNW)
• "We are Belgium too": actie voor Solidariteit met migranten en mensen zonder papieren
• reorganisatie en nieuwe organogram voor Caritas Vlaanderen
• een nieuwe directeur voor Pax Christi Vlaanderen, Stefan Nieuwinckel
• de zoektocht naar een nieuwe directeur voor Missio
• komende campagne van Ecokerk met het Laudato Si’-actieplatform en de zeven Laudato Si’ doelstellingen

Maar ook vanuit de andere commissies kwamen heel wat boeiende thema’s naar voren. Een greep uit de Europese inbreng van punten die meermaals aangehaald werden:

• Impact en gevolgen van de pandemie: verschillende maatregelen van overheden om de verspreiding van het virus tegen te gaan, en die tegelijk "zijdelings" aan andere thema’s raken. Bijvoorbeeld de vrijheid van godsdienst, mensenrechten, privacy,…
• Eerlijke transitie en klimaatuitdagingen
• Vrede en nucleaire ontwapening (recente aangenomen verdrag van de Verenigde Naties (Treaty on Prohibition of Nuclear Weapons, TPNW)
• Politiek lobbywerk en overleg, bijvoorbeeld met de "groene" politieke partijen (Duitsland, Luxemburg)
• "a home for all" of solidariteit met migranten en vluchtelingen
• "open houses" of de armoedeproblematiek (zie ook de campagne van Welzijnszorg over "wonen onbetaalbaar? Onaanvaardbaar!")
• Financieel beheer van gelden: desinvesteren uit olie-industrie “divestment from fossil fuels” en duurzaam (her)beleggen
• Vrouwendag: de rol van de vrouw in de katholieke kerk
• Vorming van animatoren en vrijwilligers rond integrale ecologie, of Laudato Si-animators
• Initiatieven die de laatste encycliek van paus Franciscus verwelkomen: Fratelli Tutti
• …

Onverwachte digitale contacten

Digitale manier van samenkomen maakt ook onverwachte contacten en uitwisseling van informatie mogelijk. Zo ging Justice and Peace Europe buiten de Europese grenzen kijken naar onder andere de situatie in Hong Kong, Brazilië en Oeganda. Een kleine digitale wereldreis, waarbij de Europese commissies recente informatie kregen.

Hong Kong en China

De boeiende uitwisseling met Benedict Rogers (Director Hong Kong Watch), Fr. Gianni Criveller (Professor for Theology at Pontifical Urbaniana University) en Miriam Lexmann (Europarlementariër voor de EVP) leerde alvast dat de Europese Unie beter op haar strepen mag staan in de relaties met China. Op 5 maart 2021 legde China aan Hong Kong een wet op die toelaat dat enkel het huidige regime kandidaten voor de verkiezingen kan voorstellen. Een (voorlopig?) laatste maatregel van een hele reeks om burgervrijheden in Hong Kong te onderdrukken. Niet dat Hong Kong voordien een democratie was, maar er was wel vrijheid. Zoals ook Father Criveller vertelt: “Ik heb 27 jaar in Hong Kong gewoond, maar vandaag durven mijn vrienden daar hun mening niet meer te verkondigen, uit angst…”.

Brazilië

Daniel Seidel, directeur van the Brazilian Justice and Pace Commission, vertelde hoe zijn land lijdt onder de coronapandemie: wereldwijd de tweede hoogste dodentol en een gezondheidssysteem dat op instorten staat. Een studie toont bovendien aan dat 60% van de huishoudens in Brazilië kamt met voedseltekorten.
Dat Daniel geen goed woord over heeft voor huidig president Bolsonaro, verwondert niet. Bovendien spant oud-president Lula da Silva, van wie de veroordeling voor corruptie recent ongedaan is gemaakt, een rechtszaak aan tegen Bolsonaro. En volgend jaar vinden in Brazilië presidentsverkiezingen plaats…

Oeganda

"The civic space in Uganda is reducing every day!", zegt Fredrick Ssemwanga, director of the Ugandan Justice and Pace Commission. De verkiezingen van januari waren noch democratisch, noch transparant. Ondanks weerwerk van de oppositie, en aanklachten voor fraude en corruptie, is Yoweri Museveni herverkozen als president, en dat voor een zesde termijn! De Europese Unie veroordeelt schendingen van de mensenrechten in Oeganda, en we hoorden uit eerste hand hoe nodig en welkome steun dit betekent voor zowel individuen als sociale organisaties, die lijden onder de sancties van het huidige regime van Museveni.

Overleggen op Europees niveau in covid-tijden en zonder elkaar fysiek te kunnen ontmoeten, blijft een hele uitdaging. Ook op het platform van de Europese Commissies Rechtvaardigheid en Vrede worden de digitale mogelijkheden – noodgedwongen – omarmd. Zo zal ook het bepalen van het thema en de concrete invulling van de “concerted action” voor 2022 via online uitwisseling plaatsvinden. Een hele klus, maar wel een boeiende uitdaging! We houden u op de hoogte.