Alarmerende situatie in Oekraïne

De Europese commissies Rechtvaardigheid en Vrede kwamen op vrijdag 25 februari online bijeen voor een uitwisseling over de situatie aan de oosterse grenzen van Europa. Bisschop Noel Treanor, voorzitter van Justice and Peace Europe, opende deze speciale online bijeenkomst met het alarmerend bericht dat de derde spreker, professor Eugen Laniuk van de katholieke universiteit in Oekraïne, de ochtend zelf nog telefonisch contact had met de coördinator van J&P Europe, maar... 

...tijdens het gesprek ging het alarm af en moest hij gaan schuilen. Dat was het moment waarop Russische tanks de hoofdstad Kiev langs het noorden binnenvielen. De bijeenkomst startte zonder hem.

Even later kon hij toch aansluiten bij de onlinemeeting. Hij kreeg meteen het woord en las zijn boodschap voor om onmiddellijk daarna weer in de schuilkelder te verdwijnen. De essentie van zijn boodschap was de ongelooflijke vaststelling dat een oorlog kan uitbreken in de eenentwintigste eeuw, in Europa, bakermat van cultuur en vrede. De geschiedenis herhaalt zich. Zoals Hitler toont Poetin imperialistische neigingen. Hij gaf ook een korte schets van de dramatische situatie in Oekraïne.

Wat te doen om dit te stoppen?

Professor Laniuk werd heel concreet: “We vragen niet om voor ons te vechten. We zullen voor onszelf vechten. En we zullen winnen. Maar je kan ons steunen. Steun het volk van Oekraïne. Bid voor ons. Spreek over ons in uw organisaties. Blijf in contact met vrienden of kennissen die je misschien hebt in Oekraïne. Vang vluchtelingen op, geef hen onderdak, bed, bad, brood. Stuur ons voeding, water, medicijnen, tenten,… De oorlog klopte enkele dagen geleden op onze deur, maar wanneer ze weer zal vertrekken: only God knows. Dus steun ons, ook al duurt deze vreselijke situatie misschien weken, maanden, jaren,…”.
Een duidelijke boodschap en oproep tot betrokkenheid en actie.

Enkele elementen die Prof Vincentas Vobolevičius, Professor for Political Sciences in Lithouwen, kon inbrengen tijdens het vervolg van de bijeenkomst:

• Binnen Rusland is er weinig tot geen tegenstem. Er is niemand die Poetin kan tegenspreken of weerwerk kan bieden tegen de lijn die hij uitzet.
• Oorlogvoering gebeurt niet meer op een klassieke manier, met een frontlijn. Wel met aanvallen op verschillende terreinen tegelijkertijd, zowel geografisch (Rusland beweegt in het oosten en tegelijk rondom Kiev in het noorden bijvoorbeeld), als andere domeinen (economisch, internet,…).
• Wellicht hoopt Poetin, die niet de militaire slagkracht heeft om het hele gebied van Oekraïne te bezetten en onder controle te houden op langere termijn, op een soort “compromis op het terrein”.
• De publieke opinie in Rusland zal “wakkerder worden” met elke Russische soldaat die overlijdt…

Vluchtelingen aan Pools-Wit-Russische grens

We zouden haast vergeten dat er zich in het recente verleden nog een dramatische situatie afspeelde aan de oostelijke grenzen van Europa. Met gevolgen tot op de dag van vandaag.

Grzegorz Zielinski, priester en professor Internationaal en Kerkelijk Recht in Polen, herinnerde aan de situatie aan de Pools-Wit-Russische grens van voorbije zomer. Enkele duizenden vluchtelingen, overgevlogen uit het Midden-Oosten en Azië werden geforceerd om te proberen de sterk bewaakte grens naar Europa over te steken. De maatregelen die de Poolse regering toen nam, hielden ook schendingen van de mensenrechten in, maar ook langs Wit-Russische zijde vonden mensonterende praktijken plaats. Gevolg is dat Polen gestart is met het bouwen van een muur van 400 km lengte!

Ook hier liggen kiemen voor een escalatie van de situatie aan de oostelijke grenzen van Europa…

Slotbedenkingen

Hoe langs de ene kant “de grens bewaken” en langs de andere kant “mensenlevens redden”? Kerk en lokale gemeenschappen kunnen hierbij een concrete rol spelen, omdat ze “op het terrein” wel degelijk een verschil kunnen maken. Hoe? Door kerkelijke organisaties als Caritas, door de inzet via geloofsgemeenschappen van mens tot mens.
Het is uitermate belangrijk dat de Europese Unie - onverdeeld - economische en financiële sancties neemt tegen deze Russische agressie. Diplomatie, hoe moeilijk ook, is de juiste weg. Het is uitermate ongewenst en ondenkbaar dat het westen zelf militaire actie ontplooit in Oekraïne. Dan riskeren we echt terecht te komen in een spiraal van geweld.

Het vluchtelingenbeleid van de Europese Unie, zowel tegenover migratie uit het “verre” oosten, als uit het meer “nabije” oosten zoals uit Oekraïne, moet een “menselijke update” krijgen… Er is nood aan solidariteit en gastvrijheid. En ja, deze solidariteit mag wat kosten.

Het uitvoerend comité van Justitia et Pax Europa (voorzitter Bisschop Noel Treanor uit Ierland en secretaris-generaal Stefan Lunte) pleit voor een onmiddellijk staakt het vuren. Lees hier ook de verklaring van Justice and Peace Europe over de oorlog in Oekraïne.

Dit was een online bijeenkomst van de Europese Commissies Rechtvaardigheid en Vrede over de situatie aan de oostelijke grenzen van de Europese Unie, op vrijdag 25 februari 2022. Gastsprekers waren:

• Dr. Vincentas Vobolevičius, Professor for Political Sciences, (Lithuania)
• Father Grzegorz Zielinski, Professor for International and Canon Law, Radom (Poland)
• Prof. Eugen Laniuk, Professor at the Ukrainian Catholic University (Ukraine)