NRV formuleert aanvullingen voor de continentale fase van het synodaal proces

Op 27 oktober 2022 heeft het Algemeen secretariaat van de Synode in Rome het Werkdocument voor de continentale fase van het synodaal proces gepubliceerd: “Vergroot de ruimte in uw tent” (Jes. 54,2).
Van 5 tot 12 februari 2023 vindt in Praag de continentale fase van de Synode plaats, waarbij deze tekst de basis vormt voor de gesprekken. België zal daar vertegenwoordigd worden door drie leken die nauw betrokken zijn geweest in de diocesane/nationale fase van dit proces, en door Kardinaal De Kesel, voorzitter van de Bisschoppenconferentie.
Elke bisschoppenconferentie is gevraagd om een onderscheiding te maken van de prioriteiten, de terugkerende thema’s, enz. die bij voorkeur verder besproken kunnen worden.

Het Netwerk Rechtvaardigheid en Vrede levert graag een bescheiden bijdrage aan dit onderscheidingsproces en schuift volgende prioriteiten naar voor:

(1) 

Rol van de Kerk in de maatschappij vandaag (44-45-46-47):

• (44) Kerk dient zich ook in te zetten voor uitdagingen in de samenleving, en moet werk maken van het bestrijden van discriminatie en racisme, genderongelijkheid, armoede,… En rechtvaardigheid en vrede bevorderen.
• (45) de samenhang van sociale en ecologische uitdagingen erkennen en daarop reageren door samen te werken
• (46) over de rol van de Kerk in de publieke ruimte (1 werken rond vredesopbouw en verzoening, 2 inzet voor rechtvaardigheid, 3 vorming in sociale leer van de kerk)
• (47) Oecumenisch en interreligieus engagement als gemeenschappelijke zorg voor sociale en ecologische rechtvaardigheid

(2)
Werken aan een open en transparante kerk (79): transparantie in besluitvormingsprocessen en in economische en bestuurlijke kwesties.

(3)
Participatie van vrouwen (60-65): een nieuwe cultuur, met nieuwe praktijken en structuren die de rol van de vrouw ten volle erkennen (vrouwen opnemen in besluitvormings- en bestuursfuncties, de Kerk als bondgenoot in de strijd voor gelijkheid van vrouwen en mannen in samenleving (en in de Kerk zelf), aanpak van seksisme, vrouwen toelaten in diaconaat, priesterschap voor vrouwen,…

(4)
Aandacht voor mensen in de marge (40): in dialoog gaan met, en gastvrijheid aanbieden aan, en werk maken van structurele aanpak van problemen van de armsten, eenzame ouderen, migranten, straatkinderen, inheemse volkeren, alcohol- en drugsverslaafden, slachtoffers van mensenhandel, groepen die gediscrimineerd worden en/of geweld ondervinden op grond van ras, etniciteit, geslacht, cultuur, seksualiteit.

(5)
Werk maken van structuren en instellingen die synodale manier van werken verankeren in het beleid van de Kerk (80-81).
Daarbij ook de noodzakelijke vorming en spiritualiteit aanbieden om deze manier van werken ook daadwerkelijk mogelijk te maken (82-86). “Structuren alleen zijn niet voldoende. Er is behoefte aan voortdurende vorming ter ondersteuning van een veralgemeende synodale cultuur (82). Daarbij ook het belang van de methode van het geestelijk gesprek en gemeenschappelijke onderscheiding om “de spirituele dimensie te integreren in het gewone leven van de kerkelijke instellingen en hun bestuursstructuren, waarbij de onderscheiding binnen de besluitvormingsprocessen gestalte krijgt” (86). Op weg naar een echte “lerende kerk”.

Wat mist NRV?

Het Netwerk Rechtvaardigheid en Vrede stipt ook aan dat volgende niet of te weinig aan bod komt in deze fase:

Het belang van participatie wordt onderlijnd. Er lijkt voldoende aandacht voor participatie van jongeren, mensen in armoede,… Maar hoe kan de Kerk ook de natuur inspraak geven? Er zijn intussen overheden wereldwijd die rechten geven aan het woud, die dierenrechten inschrijven in de rechtstaat, enz. Hoe participatie van de Schepping concreet en structureel vorm geven?

Thema van beleidsbeïnvloeding of advocacy en lobbying komen niet aan bod. Uiteraard dient het principe van de scheiding tussen kerk en staat in acht genomen, maar willens nillens heeft de Kerk een stem in het maatschappelijk debat en bij beleidsvormende processen.
Hoe kan de Kerk vandaag in een gepolariseerd politiek klimaat (wat toch een wereldwijd fenomeen blijkt) op een goede manier, en in bescheidenheid, aan beleidsbeïnvloeding doen, wegen op politieke besluitvormingsprocessen, lobbyen bij (lokale) overheden? Kortom, hoe als bescheiden maar belangrijke speler mee wegen in advocacy, zoals dit bijvoorbeeld opgenomen wordt in de werking van Caritas Europa en Caritas Internationalis, van CIDSE (Coopération internationale pour le développement et la solidarité) en van Justice and Peace Europe.

De weg is het doel, niet de bestemming

Laat ons, als volk Gods, doorgaan op deze synodale weg en niet vervallen in oude gewoontes? Het verlangen naar een steeds meer synodale Kerk is gevoed: synodaliteit is niet langer een abstract concept, maar een concrete ervaring geworden (3).
En laat ons daarbij het doel niet uit het oog verliezen (6): het mogelijk maken van ontmoeting en dialoog is de bedoeling van de synodale reis, waarvan het uiteindelijke doel niet het produceren van documenten is, maar het openen van hoopvolle horizonten voor de vervulling van de zending van de Kerk.

"Als we van een synodale kerk willen spreken, kunnen we niet tevreden zijn met schijn.
We hebben inhoud, middelen en structuren nodig
die dialoog en interactie tussen priesters en leken vergemakkelijken."
Paus Franciscus