Een groene abdij in Averbode
De abdij van Averbode ligt midden in het groen. Ze is immers centraal gelegen in één van de grootste aaneengesloten bosgebieden van Vlaanderen, het Merodegebied.
De abdij is echter ook een groene abdij omwille van een andere reden. Ze is ook groen op het gebied van ecologie en duurzaamheid. De voorbije jaren deed de abdij op dit gebied grote inspanningen.
Water
Reeds in 1999 werd een ecologische waterzuivering aangelegd. Al het afvalwater van de abdij wordt gezuiverd door 2 rietvelden en 2 plantenvelden.
Bij de recente verbouwingen van de boerderij en het Belevingscentrum wordt het opgevangen regenwater gebruikt voor het sanitair en voor het reinigen.
Vanaf 2016 wordt er gezuiverd leidingwater gebruikt als drinkwater.
Verwarming
Tot voor enkele jaren verbruikte de abdij ongeveer 200.000 l. stookolie per jaar voor de verwarming. Door deze traditionele verwarming werd er uiteraard zeer veel CO2 geproduceerd.
Aangezien heel deze installatie versleten was, dienden we hier uit te zien naar vernieuwing. Na voorstudie en beraad werd er uiteindelijk besloten om een nieuwe verwarming te installeren met warmtepompen lucht-lucht, het zogenaamde VRF-systeem, waarbij de warmte gewonnen wordt uit de buitenlucht. Het duurzame karakter en de intelligente technologie van een dergelijke installatie was hierbij doorslaggevend.
De nieuwe verwarming werkt volledig op elektriciteit en bestaat uit 17 buitenunits (zie foto) met een thermisch vermogen van 1,74 Megawatt en 334 binnenunits. Het interessante van deze verwarmingsinstallatie is het centrale beheersysteem, waardoor de verwarming in elke ruimte centraal geprogrammeerd kan worden naargelang het gebruik van deze ruimte. Hierdoor wordt er niet onnodig verwarmd.
Isolatie
In samenhang met de verwarming is isolatie van groot belang om het warmteverlies en het energieverbruik te beperken, zeker omdat vele ruimtes in de abdij grote ramen hebben en hoge plafonds. Naast de isolatie van de zolders werden ook alle ramen vervangen door ramen in FSC dennenhout en driedubbele beglazing.
Opwekking groene stroom
Tevens werden 1681 zonnepanelen geplaatst in 3 installaties. Er werd ook een warmte-krachtinstallatie (WKK) geplaatst: een motor die elektriciteit opwekt en daarbij ook warmte produceert. Met deze warmte wordt een hele vleugel verwarmd alsmede alle sanitair water. De zonnepanelen en de WKK zorgen voor een elektriciteitsproductie die grotendeels in onze behoefte kan voorzien.
Om het elektriciteitsverbruik te beperken werden alle lampen vervangen door LED-lampen en worden voortaan alleen toestellen aangekocht met een A-label.
Voedselproductie
In beperkte mate heeft de abdij ook een eigen voedselproductie. Melk en vlees komen van de eigen boerderij, die zelf de voedergewassen voor de dieren teelt.
In goede oogstjaren is er fruit uit de boomgaard met oude variëteiten van appelen, peren, pruimen, kersen en bessen. Bovendien is er ook een kleine moestuin met groenten.
In de abdijkeuken wordt het vlees verwerkt en wordt er konfituur gemaakt van het fruit. Er wordt verder onderzocht hoe de eigen hoeveprodukten verbruikt en verkocht kunnen worden in het nieuwe belevingscentrum Het Moment.
Investering
Het is duidelijk dat de abdij de voorbije jaren zwaar geïnvesteerd heeft in duurzaamheid.
Dit gebeurde vanuit het bewustzijn dat een cultuur van duurzaamheid en ecologie noodzakelijk is voor het behoud van de schepping. Een bewustzijn dat trouwens doorheen de jaren meer en meer gegroeid en versterkt is. Een bewustzijn dat ons aanzet om verder te gaan op deze weg en om nieuwe oplossingen te blijven zoeken, aangepast aan de concrete noden en gebruik makend van de vooruitgang in wetenschap en techniek.
Anderzijds gebeurden deze investeringen ook vanuit de overtuiging dat investeren in duurzaamheid ook economisch rendabel en voordelig is. Omwille van de zware afschrijvingen is de terugverdientijd lang, maar wij zien nu reeds een positief effect op onze energiefactuur.
Tenslotte werden deze investeringen ook gemotiveerd door de veranderingen in het energie-landschap. Er is de nadruk op zelfvoorziening qua energie. Bovendien is er een verscherping van de milieuwetgeving met betrekking tot het gebruik van fossiele brandstoffen en CO2-uitstoot.
Door het wegvallen van de verwarming op stookolie en de zelfvoorziening in elektriciteit is de CO2-uitstoot van de abdij minimaal geworden.
Spiritualiteit
Hiermee zijn enkele grote werken in de abdij afgerond. Toch is het is belangrijk ook op kleinere punten het bewustzijn van duurzaamheid te blijven versterken. We denken hier o.m. aan afval sorteren, recycleren, wegwerpverpakkingen mijden, het gebruik van faire-trade producten, gebruik van duurzame materialen. Of het nu om grote of kleine zaken gaat, het is even belangrijk.
Deze mentaliteit kan alleen maar groeien uit een diepere bewustwording, die geworteld is in eerbied en zorg voor Gods schepping. Deze mentaliteit is concreet geworden spiritualiteit.
Dit alles past in de lange abdijtraditie. Hier wordt niet alleen op korte termijn gepland en gerekend, want de visie op lange termijn blijft het belangrijkst.
Marc Fierens, provisor abdij Averbode
Lees ook de bijdrage van abt Jos Wouters voor 'Het klimaat verandert ook mij'
