Seminarie ‘From Ideology to Discernment’

(12) Hoe eenzaamheid en extreem rechts gedachtegoed elkaar aanjagen

Prof. Em. Johan Verstraeten stelt drie prangende vragen over het katholiek sociaal denken in crisistijden:

1. Welke analyse maakt hoogleraar economie Noreena Hertz in haar boek ‘The Lonely Century’? 
2. Hoe misbruiken extreemrechtse groepen referenties naar christelijke waarden?
3. Welke gevolgen heeft dit alles voor de kerken? 

“Subsidiariteit heruitvinden? De participatieve maatschappij onder druk”

Na de primeur in 2022, vindt dit jaar de tweede AMOS studiedag plaats op donderdag 7 december in College De Valk, in Leuven. ‘AMOS’ staat voor ‘Actief in de Marge: Ontmoeting en Sociaal-ethische reflectie’. Zoals vorig jaar mikt de studiedag op het verhelderen, verdiepen en actualiseren van een kernbegrip uit de rijke, maar vaak onbekende inspiratie van het katholieke sociale denken. 

Deze keer leggen de organisatoren het christelijke middenveld onder een dubbele loep, die van de beginselen van subsidiariteit en de participatieve samenleving. In de participatieve samenleving draagt iedereen die dat kan, actief bij aan het welzijn van burgers en leefomgeving. Dit is waar de maatschappelijke inzet van het christelijke middenveld zich toont. 

Seminarie ‘From Ideology to Discernment’

(11) Het huwelijk van katholiek sociaal denken en spiritualiteit 

Anna Abram, rector van het Margaret Beaufort Institute of Theology, vraagt zich af of katholiek sociaal denken en spiritualiteit – die in de praktijk weinig toenadering zoeken tot elkaar – baat zouden kunnen hebben bij een hechtere relatie?

Seminarie ‘From Ideology to Discernment’ 

(10) Stereotypen over man-vrouw: een blijvende uitdaging voor de Kerk  

Lisa Cahill legt de vinger op de wonde en focust op genderongelijkheid. Voor haar is de ongelijkwaardige behandeling van vrouwen, zowel in de kerk als in de samenleving, historisch de grootste en langstdurende vorm van discriminatie en geweld. Ondanks vele sociale acties en hoop, blijft de geschiedenis zich herhalen: geweld, oorlog, seksueel misbruik,… Ook binnenkerkelijk, ondanks erkenning en oprichting van verschillende commissies, blijft de onderwaardering van vrouwen volgens haar voortduren.

Seminarie ‘From Ideology to Discernment’

(9) De 'theologie van het volk' en paus Franciscus: een genuanceerd antwoord

 
Mathias Nebel kijkt kritisch naar de ideeën van de ‘Theologia del Pueblo’ (TP), zoals die in de jaren 1960-70 in Argentinië ontwikkeld werden (zie theologie van het volk). Ze dragen een zekere dubbelzinnigheid in zich en kunnen verwarring stichten rond de begrippen ‘Gods volk’, ‘bevrijding uit onderdrukking’ en ‘de wil van het volk’. Als het begrippenkader van de ‘theologie van het volk’ vandaag populistische regimes voedt en antisysteembewegingen inspireert, wat is dan het antwoord van paus Francisus daarop? 

Seminarie ‘From Ideology to Discernment’ 

(8) De 'theologie van het volk' en populisme: een kritische Latijns-Amerikaanse kijk

Mathias Nebel maakt een vlijmscherpe analyse van de huidige samenleving vanuit de Latijns-Amerikaanse realiteit. Antisysteembewegingen en populisme nemen toe. Populistische bewegingen maken gebruik -of misbruik- van katholieke woordenschat en van begrippen die zo uit het katholiek sociaal denken lijken te komen: "Door gebruik te maken van de hopeloosheid en wrok van de bevolking en de hoop op radicale verandering te cultiveren, reconstrueren deze politieke bewegingen de democratie rond passies in plaats van rond publiek debat. Hun project mobiliseert wat ik een ‘mystiek van het volk’ noem, die niet zonder parallellen is met de mystiek van ‘Gods volk’ in de katholieke kerk."

Seminarie ‘From Ideology to Discernment’

(7) Jongeren gaan voorop in kerkvernieuwing

In het licht van de komende Weredjongerendagen in Lissabon, staat Fernando Sahayades stil bij de vraag hoe jongeren de kerk vandaag meer dynamiek kunnen geven. Een blik op de toekomst zonder naar het verleden te kijken is “koffiedik kijken”. Daarom geeft Sahayades in zijn bijdrage eerst een uitgebreid historisch overzicht van het ontstaan en de evolutie van het sociaal denken, vanaf Rerum Novarum tot Fratelli Tutti toe. Daarbij ligt de focus voor hem op verwijzingen naar en erkenning van andere religies: komen deze voor in het sociaal denken van de kerk? 

Seminarie ‘From Ideology to Discernment’ 

(6) Als we ons nu eens zouden organiseren zoals het plantenrijk?

Luigino Bruni neemt ons mee op een boeiende gedachteoefening: hoe kunnen we sociale bewegingen in tijden van crisis revitaliseren? Bruni vertrekt van wat wel eens “de vloek van de stichter” wordt genoemd: “hoe sterker de stichter, hoe zwakker de organisatie”. Na het vertrek van zo’n sterke stichter, hebben organisaties het vaak moeilijk om zich te handhaven, of om zich heruit te vinden zodat ze het project kunnen verderzetten in een nieuwe realiteit.

Seminarie ‘From Ideology to Discernment’

(5)  Lessen voor de Filipijnse Kerk na de verkiezingen

Seminarie ‘From Ideology to Discernment’ 

(4) Hoe de vicieuze cirkel van polarisering doorbreken?

Bill Purcell, professor aan de University of Notre Dame, USA, valt met de deur in huis door de toegenomen polarisering in de Amerikaanse samenleving te beschrijven: ongezien sinds de Amerikaanse burgeroorlog (1861-1865). Deze polarisatie tekent zich niet alleen of in de politiek, maar ook in het dagelijks leven van de mensen. En dus ook in kerkelijke kringen. 

Seminarie 'From Ideology to Social Discernment'

(3) Poverty, Violence and Injustice in Africa: Pastoral Initiatives From the Catholic Social Tradition

Raymond Olusesan Aina, die als priester en theoloog werkt in Abuja (Nigeria), reikt ons een reeks voorbeelden uit de praktijk aan. Door stil te staan bij de manieren waarop de Kerk de mouwen opstroopt in Sub-Sahara Afrika, demonstreert hij hoe katholiek sociaal denken en handelen goed moet ingeplant zijn in de lokale menselijke context om haar doelen niet voorbij te schieten. Tegelijk onderstreept hij hoe intensief de Kerk in Afrika zich inzet om de levensomstandigheden en levenskwaliteit van Afrikanen te verbeteren en zo haar christelijke missie trouw te blijven – maar ook omdat zij anders in de ogen van de bevolking helemaal niet geloofwaardig is.

Seminarie 'From Ideology to Social Discernment'

(2) Van doctrine naar denken EN handelen

Prof. Em. Johan Verstraeten, voorzitter van het Netwerk Rechtvaardigheid en Vrede, reikt een kader aan om van ideologie naar onderscheiding te evolueren in het katholiek sociaal denken. Volgens Verstraeten is het tijd om na te denken over de toekomst, om de volgende stap te nemen in katholiek sociaal denken EN handelen. Want we leven vandaag in een grondig veranderde context: de grootste economische, politieke, sociale en ecologische crisis sinds WO II. Onze huidige tijd heeft haar eigen dringende noden en vraagt om nieuwe creatieve oplossingen, daarom kan – en mag – katholiek sociaal denken en handelen niet doorgaan als in het verleden.

Seminarie 'From Ideology to Social Discernment'

(1) Wat crisistijden betekenen voor het Katholiek Sociaal Denken

De jaarlijkse Trefdag van Attent - Netwerk voor maatschappelijke inzet van het bisdom Antwerpen- was dit jaar op 14 mei. Hij maakte indruk door de sterke inhoudelijke bijdragen.

De voormiddag stond volledig in het teken van de encycliek Fratelli Tutti, waarbij Franciscus’ oproep voor “de wedergeboorte van een universeel ideaal van broederlijkheid” (FT 8) de volle aandacht kreeg. 

De eerste sessie van de Katholieke Sociale Dagen op vrijdag 18 maart was helemaal gewijd aan het thema ‘Demografische transitie en familieleven’. De Europese ‘demografische winter’ en de effecten van de pandemie op de bevolking zouden aan bod komen. En toch pakten de presentaties een stukje anders uit, omdat iedereen aangegrepen was door de gebeurtenissen in Oekraïne… 

NRV participeerde aan de European Catholic Social Days 

Populorum Communio, de vastenbrief van de Belgische Bisschoppen, roept op om weerwerk te bieden aan de onverschilligheid en zich in te zetten voor een meer rechtvaardige wereld, samen met vele anderen.

De brief actualiseert de boodschap van de encycliek Populorum Progressio die 50 jaar geleden verscheen en zoekt hoe bevrijdend werken aan meer solidariteit en barmhartigheid ook vandaag gestalte kan krijgen.

Wat zijn de sociale vraagstukken 125 jaar na Rerum Novarum? NRV nodigt je uit naar dit symposium, georganiseerd naar aanleiding van de voorstelling van het boek van Ellen Van Stichel.

Voor wie enige gevoeligheid heeft voor het lijden van mensen, ook wanneer we hen niet persoonlijk kennen, verschijnt onze globaliserende wereld voortdurend als een bron van verontwaardiging: ze wordt immers gekenmerkt door ongelijkheid en armoede. Geconfronteerd met deze wereldwijde problematiek rijst de vraag wat er kan en moet gedaan worden aan deze ongelijkheid.

Ellen Van Stichel sprak op de lanceerdag van Attent: Netwerk voor Maatschappelijke Inzet in het Bisdom Antwerpen. Ze duidde hoe het gebod van de naastenliefde als motivatie en drijfveer kan functioneren voor het werken aan gerechtigheid. 

Haar powerpointpresentatie is hier te downloaden. 

Basiscursus Katholiek Sociaal Denken - Deel 1

De Nederlandse theoloog Erik Borgman verduidelijkt hoe hij in het katholiek sociaal denken een hoopvol perspectief voor onze samenleving ontwaart.

https://www.youtube.com/watch?v=phw4OXwgqGQ

Met dank aan VKMO.