Duurzaam leven en wonen maakt deel uit van de veranderingen die nodig zijn om onze toekomst te redden. Klimaatneutraal vastgoed is daarbij een noodzaak. Veel kerkelijk vastgoed, zoals parochiezalen, jeugdlokalen, bezinningscentra,… is dringend toe aan renovatie of vernieuwing.
Eigenaars (vaak een kerkelijke vzw) en gebruikers (meestal een lokale vereniging) beseffen dat het klimaatbestendig maken van kerkelijk vastgoed een must is voor een leefbare toekomst. Onderling afspraken maken is een eerste stap.
Heronderhandelen
Tot in het kleinste dorp, vertellen vergaderlokalen, parochiezalen en jeugdlokalen het verhaal van decennia aan boeiend gemeenschapsleven. De parochies, het jeugdwerk en het verenigingsleven van volwassenen, brengt mensen bij mekaar, organiseert tal van activiteiten en vormt het cement van onze samenleving.
Veel lokale verenigingen merken dat waar hun lokalen vallen onder kerkelijk eigenaarschap - hetzij onder vorm van een stichting, parochiale of dekenale vzw, kerkfabriek,… - het gebruik opnieuw onderhandeld moet. Soms na jaren van stilzwijgende verlenging van een gebruiksovereenkomst, soms ook omdat het gebouw of de lokalen in zo’n slechte staat zijn dat er “iets” moet gebeuren.
Bovendien zet het Vlaams klimaatbeleid in op renovatie en verduurzamen van het vastgoed: EPC-normering verstrengt en bij een renovatie of nieuwbouw komen tal van wettelijke voorwaarden en normering kijken.
Samenwerken en komen tot gedeeld gebruik en gedeeld beheer
Samenwerken en komen tot gedeeld gebruik zou vanzelfsprekend moeten zijn. Op bepaalde plaatsen is dit niet (meer) realistisch, helaas. Waarom niet?
- De lokale vrijwilligers zijn met te weinig, of te oud, en er dient zich geen opvolging of verjonging aan
- De lokale vrijwilligers hebben geen mentale ruimte om een vernieuwend perspectief op te bouwen
- Onbekend maakt onbemind: verschillende lokale groepen kennen elkaar niet en dat vergroot de kloof om samen te werken
- Onwetendheid over hoe op een goede en wettelijke manier tot samenwerking te komen, waarbij er voor elkeen een “win-win” inzit
- Er zijn al (vergevorderde) afspraken met een projectontwikkelaar
- “Ja, maar…”
- …
Het heronderhandelen verloopt niet altijd makkelijk
Enerzijds is er de eigenaar (vaak een kerkelijke organisatie) die voor grote renovatiekosten staat en zich geplaatst ziet voor wettelijke verplichtingen. Hier klinken argumenten als:
- De eigen financiële toestand is niet rooskleurig
- Renovatie of nieuwbouw kost heel veel geld
- “Jarenlang heeft de gebruiker dit zo goed als kosteloos kunnen gebruiken, nu kan dit niet meer”
- “Het is niet meer van deze tijd, om het gebouw gratis te kunnen gebruiken”
- De vrees voor verlies aan inkomsten door dalende aantal actieve parochianen (minder collectegelden)
- De vrees voor verlies aan inkomsten door aanpassing van het eredienstdecreet
- …
Anderzijds is er de gebruiker, jeugdvereniging of sociale organisatie die niet kapitaalkrachtig is en sociale waarden nastreeft. Hier klinkt onder meer:
- Jeugdleiding is niet kapitaalkrachtig, heeft geen vast inkomen, kan geen hoge (of marktconforme) huurprijzen aan
- Meer dan het financiële gewin, telt hier het sociaal kapitaal, de maatschappelijke meerwaarde
- Kan je als kerk niet inzetten op andere prioriteiten, op diaconie, maatschappelijke inzet?
- Vrijwilligerswerk is onbezoldigd engagement: laat je mensen betalen om zich vrijwillig te kunnen inzetten?
- …
Yes, we can
Toch zijn de wonderen de wereld nog niet uit. Er bestaan enkele voorbeelden waar het prima verlopen is tot grote tevredenheid van alle betrokken, eigenaar en gebruiker. Dus, ja, het kan.
Voorbeelden van “good practices” vind je bij ‘Projecten in de kijker’.
