“Het systeem 180° kantelen is een Bijbelse gedachte. Vasten heeft alles met herverdeling te maken”

Lieve Herijgers staat intussen 12 jaar aan het roer van Broederlijk Delen. In april 2024 namen we dit interview af, net toen de campagne ‘Samen voor rechtvaardigheid werkt aanstekelijk’ afliep.

Dit artikel verschijnt in twee delen. Het eerste deel vind je hier. In dit tweede deel vertelt Lieve over helden in het globale Zuiden, wat systeemverandering voor Broederlijk Delen betekent, en hoe christelijke inspiratie haar drijft. 

Met gevaar voor eigen leven

Broederlijk Delen heeft veel partners in het globale Zuiden. Zijn er programma’s, of mensen, die op jou veel indruk hebben gemaakt?

LH: Uiteraard, alles wat onze partnerorganisaties in het Zuiden doen: ik ben daar heel zwaar van onder de indruk.

Een eerste voorbeeld: de campagne die vorige week afliep, hoe partners in het Congolese binnenland hun werk doen. Ik was toch wel onder de indruk van Herculan, onze bezoeker. Hij werkt ervoor dat Congolese boeren samenwerken. Want landbouwgrond wordt ingenomen door grote internationale ondernemingen – en oude lokale structuren – waardoor kleine boeren moeilijk kunnen overleven. Door boeren te doen samenwerken, kan je ervoor zorgen dat iedereen genoeg grond heeft om te bewerken.

Toen hij hier was, riep hij ons sterk op met hen samen te werken, én in België samen te werken. Hij verwacht dat, hij vráágt dat. Hij getuigde daarbij van zijn eigen inspiratie: zijn persoonlijk geloof in het Rijk Gods, dat hem continue voortduwt, ook op moeilijke momenten in Congo. Waarbij ik me bevraagd voelde: “Heb ik diezelfde drijfveren en inspiratiebronnen?” Ik voelde me uitgedaagd door Herculan.

“Onze partners in het buitenland vechten met risico op eigen leven voor hun gemeenschappen, proper drinkwater, eerlijke lonen, een fair grondstoffenbeleid, enzovoort. Ik kan alleen maar nederig zijn wanneer ik zie wat zij doen. En hun verhaal blijven vertellen”.

LH: Een tweede voorbeeld: jaren geleden heb ik partners in Peru bezocht, en kon in de hoge Andes het stadje Espinar bezoeken. Al 40 jaar is daar mijnbouw aan de gang, op grote schaal. In het begin werd gezegd dat de bewoners daar beter van zouden worden: ze zouden werk krijgen in de mijnen, geld verdienen. Dat waren loze beloftes. Het zijn buitenlandse ingenieurs die daar werk vinden, niet de lokale bevolking.

De ecologische impact van die mijnbouw is catastrofaal. Er wordt geen enkele milieunorm gerespecteerd. Om grondstoffen te ontginnen gebruikt men ontploffingsmateriaal en dergelijke, wat het drinkwater ontzettend vervuilt. Naast de beken zie je dode dieren liggen, kinderen worden soms misvormd geboren. De link met de mijnbouw is onweerlegbaar vastgesteld.

Ik ontmoette Oscar, de sociale leider van Espinar. Hij was al verschillende keren bedreigd geweest, in de gevangenis gezet, met processen die niet op eerlijke manier verliepen. Dan zei hij: “Ik doe dit voor Moeder Aarde. Deze bergen moeten er nog zijn voor onze kinderen, kleinkinderen, voor alle generaties die nog komen. Dit zijn heilige bergen – onze levensbron. En dat zitten we hier te verknoeien”.

Daar kun je alleen maar erg stil van worden. Vorig jaar is hij gedood, teruggevonden langs de kant van de weg. Het is nog altijd niet duidelijk wat hem overkomen is. Ik kan dus niet anders dan die acties blijven ondersteunen, die verhalen blijven vertellen.

De 25% revolutie

Hoe zou jij Broederlijk Delen beschrijven, als organisatie of beweging? Waar staan jullie voor? Wat willen jullie bereiken?

LH: Als we Broederlijk Delen moeten uitleggen, dan zeggen we: wij komen op voor een duurzame wereld waar iedereen – waar ook ter wereld – een waardig leven kan opbouwen. Dat betekent dat we sociale ongelijkheid willen tegengaan, het betekent ook dat we rekening willen houden met de grenzen van onze planeet, dat het maken van duurzame keuzes belangrijk is.

Met Broederlijk Delen zijn we er heel sterk van overtuigd dat we op de grenzen van onze planeet botsen, dat het systeem uit zijn voegen barst. Daarom zeggen we vandaag: wij staan voor systeemverandering. Onze manier van leven moet omgekeerd worden, 180° gedraaid worden. Zodat we binnen de grenzen van de planeet die we in bruikleen hebben, met mensen overal ter wereld – én met oog op de toekomstige generaties – een goed leven kunnen uitbouwen.

“Ik snap heel goed dat mensen zich soms verlamd voelen. Maar wanneer je ziet dat we met een minderheid dingen fundamenteel kunnen veranderen, dan vind ik dat enorm hoopvol. En daar wil ik graag voor rondtrekken, hier en in het globale Zuiden”.

LH: En dat betekent dat we zullen moeten herverdelen, dat sommigen het met wat minder zullen moeten doen. En dat zal heel vaak bij ons het geval zijn. En dat grote aantallen mensen recht hebben op meer kansen, nieuwe kansen, enzovoort.

Dat hebben we nu al enkele jaren onder de vlag van de 25% revolutie gezet. Amerikaans onderzoek heeft uitgewezen dat als je in een samenleving 25% – een kwart van de mensen – kunt verenigen, je genoeg kracht hebt om het helemaal anders aan te pakken. De zaak te doen kantelen.

Dus zoeken wij bondgenoten in Vlaanderen, om te kiezen voor die duurzame wereld waarin ongelijkheid, onrechtvaardigheid buitengesloten wordt. En zoeken we bondgenoten in het globale Zuiden, die ter plaatse met de middelen, de keuzes die zij maken, de dingen willen veranderen.

Vasten is herverdelen

De christelijke wortels van Broederlijk Delen zijn onmiskenbaar. Welke rol speelt die christelijke inspiratie in jouw werk?

LH: Onze missie is dus systeemverandering. Omkering: dat is waarvoor we staan. Ik denk dat dit een heel Bijbelse gedachte is, die ook met de kern van Vasten te maken heeft. Bij Vasten gaat het om herverdeling en solidariteit – matigen aan de ene kant, kansen geven aan de andere kant.

Werken voor Broederlijk Delen is voor mij méér dan een job. Dat moet ook wel, want ik werk veel uren. Ik probeer nog altijd vanuit dezelfde gedrevenheid onze medewerkers te begeesteren. Het is lastig dat precies in woorden te vatten. Ik zie het als één van de belangrijkste rollen die ik hier heb.

Broederlijk Delen is in alle Vlaamse steden actief. Via hun webpagina blijf je op de hoogte van de nieuwste acties en events.

Om te blijven investeren in haar partners en projecten, doet Broederlijk Delen beroep op financiële steun. Ontdek hier hoe jij kan helpen.