Oekraïense volk heeft onze steun en solidariteit nodig

De oorlog in Oekraïne is langer dan een jaar aan de gang. Sinds de invasie door het Russische leger, is er geen dag zonder wapengeweld geweest.
Het Netwerk Rechtvaardigheid en Vrede had de kans om in gesprek te gaan met professor Andriy Kostyuk (Андрій Костюк). 

Andriy Kostyuk is professor aan de Katholieke Universiteit in Oekraïne (Ukrainian Catholic University, International Institute for Ethics and Contemporary Issues) en gastprofessor aan de UCU Business School. Bovendien is hij voorzitter van Nexia (een netwerk voor onafhankelijk zakelijk advies en boekhouding). Als geen ander kon hij ons een inschatting geven van de impact van deze oorlog en vertellen hoe het Oekraïense volk dit kan uithouden.

Kernachtig deelde prof Andriy Kostyuk volgende punten:

• In tijden van crisis en oorlog is het belangrijk om samen te zijn en de angst te trotseren en te overwinnen, door interne kracht maar ook door solidariteit
• Oekraïners zijn door en door Europees. Dit is niet alleen het resultaat van historische ontwikkelingen, maar ook van de huidige gebeurtenissen: het Oekraïense volk verdedigt vandaag Europese waarden
• In hun verdediging en verzet tegen de Russische agressie vinden de Oekraïners innerlijke kracht in de overtuiging dat hun strijd zin heeft, namelijk de wederopbouw van hun land op basis van de waarden van menselijke waardigheid, democratie, mensenrechten, vrijheid en de rechtsstaat
• Verschillende miljoenen Oekraïense vluchtelingen zijn verspreid over Europa, maar “we want them back”. Zij hebben een plaats terug in Oekraïne, met ervaring van vriendschap, respect voor de menselijke waardigheid en solidariteit. Oekraïne wil alle krachten bundelen met het oog op de wederopbouw van het land
• De Oekraïense Grieks-katholieke Universiteit heeft zich in de afgelopen 20 jaar ontwikkeld tot een van de toonaangevende academische instellingen in Oekraïne, ondanks de onderdrukking waarmee de Grieks-katholieke Kerk ten tijde van de Sovjet-Unie te maken had

Prof Andriy Kostyuk noemde drie sleutelwoorden die voor de Oekraïners in deze oorlogstijden cruciaal zijn:

1. veerkracht
2. innerlijke kracht door een betekenisgeving
3. solidariteit

Veerkracht

“Veerkracht is in de postmoderne wereld enerzijds een modegril en anderzijds brandend actueel. Waarom leiden materieel welzijn en sociale stabiliteit niet tot een vreedzamer wereldbeeld? Waarom vloeit uit meer welvaart niet automatisch ook een beter welzijn voor elkeen voort? Waarom blijven mensen angstig, zelfs als we het goed hebben?”, zo vraagt prof Andriy Kostyuk zich af.
“De Oekraïners geloofden dat zij deel uitmaakten van de ontwikkelde wereld van de XXIe eeuw, waarin je vrij bent om te werken voor economische rijkdom, je sociale leven op te bouwen, kinderen op te voeden... Een wereld waarin je kunt vertrouwen op regels, waar mensen zich aan beloftes houden en vriendelijk zijn voor elkaar. Maar op 24 februari 2022 zetten vroeg in de ochtend luchtalarmsirenes met veel lawaai de prioriteiten en het hele wereldbeeld op zijn kop. Vanaf dan staat het overleven van het land en het eigen leven en dat van familieleden op het spel. De hoge inflatie in de eurozone in 2022 (8-9%) veroorzaakte een gevoel van onzekerheid en frustratie bij veel Europeanen. In hetzelfde jaar bedroeg de inflatie in Oekraïne meer dan 30%, maar dit leidde niet tot veel discussie in de samenleving. Zijn Oekraïners beter bestand tegen economische moeilijkheden? Nee, maar als je leven en vrijheid in gevaar zijn, worden economische kwesties bijzaak”, aldus prof Andriy Kostyuk.

De kracht van zingeving

Hoe kun je groot existentieel gevaar het hoofd bieden en niet instorten? Wat is de bron van veerkracht in extreme gevallen zoals oorlogsomstandigheden? Prof Andriy Kostyuk: “Allereerst, als je je in een situatie van echt gevaar bevindt, moet je dit onder ogen zien. Escapisme leidt tot angst. Gevaar onder ogen zien confronteert je ook met je innerlijk. Je levensprioriteiten worden duidelijk, je eerdere levensplannen lijken belachelijk of je raakt ervan overtuigd dat ze echt de moeite waard zijn om te volgen, zelfs als er offers voor nodig zijn”.
Prof Andriy Kostyuk haalt de Oostenrijkse psycholoog Viktor Frankl, die in Auschwitz overleefde, aan. “Frankl benadrukte altijd dat wie zin ziet in zijn leven, betere kansen heeft om te overleven en succesvol te zijn. De Oekraïners zijn bezig een volwassen politieke natie te worden. Het bloed van helden en onschuldige slachtoffers zal niet tevergeefs vergoten worden. In de samenleving wordt een serieuze discussie gevoerd over wat wij een "nieuw sociaal contract" noemen. Waarden als mensenrechten, democratie en de rechtsstaat zijn nu waardevoller voor de Oekraïners, omdat wij zien dat de prijs die voor deze waarden moet worden betaald zeer hoog is”.

Solidariteit

“Kunnen de Europeanen zich herinneren dat het duurzame sociale leven en de solide instellingen van het huidige Europa zijn ontstaan in de strijd tijdens en na de Tweede Wereldoorlog?”, zo vraagt prof Andriy Kostyuk zich luidop af.
Hij spreekt ook een wens uit: “Oekraïne wil toetreden tot de Europese Unie, niet als een bedelaar die voortdurend steun nodig heeft, maar als een gelijkwaardige partner die bereid is op verschillende gebieden deel te nemen en bij te dragen. Maar daarvoor moet Oekraïne eerst overleven en de oorlog winnen. Actieve solidariteit brengt de mensen in Oekraïne en hun vrienden over de hele wereld in beweging om dit doel te bereiken. Wij zijn bereid te strijden en offers te brengen om ons toekomstige leven mogelijk te maken en bij te dragen tot een rechtvaardiger en vreedzame wereld”.

De delegatieleden van de verschillende Europese commissies Rechtvaardigheid en Vrede waren aangedaan door dit pakkende verhaal “uit eerste hand”. Ze bedankten professor Andriy Kostyuk hartelijk en willen bovendien heel Oekraïne bemoedigen. Oorlog is altijd waanzin. Hou vol.