Wegwijzer duurzaam vastgoed in het Vlaams Gewest

Gebouwen zijn verantwoordelijk voor 40% van ons energieverbruik en dat resulteert in ongeveer 36% van onze broeikasgasuitstoot.
Een belangrijke doelstelling van de Europese Green Deal is dan ook dat gebouwen in 2050 klimaatneutraal moeten zijn.

Onze overheden zetten deze doelstelling om in regelgeving. Ze zorgen ook voor toegang tot deskundige ondersteuning en financiële steun.

Deze wegwijzer is wat het woord zegt: we bieden een overzicht van wat er wettelijk moet, en helpen je op weg om technische en financiële steun te vinden.
Omdat de sector nog volop in beweging is, zullen we deze pagina's ook regelmatig updaten en informatie toevoegen.

Snel naar:

• Wettelijke verplichtingen in Vlaanderen  
  • residentiële gebouwen  
  • niet-residentiële gebouwen  
• Expertise en advies  
• Groene energie  
• Ecologisch bouwen, duurzame en circulaire materialen   
• Financiële steunmaatregelen voor renovatie en groene energie   

Wettelijke verplichtingen in Vlaanderen

Residentiële gebouwen

Energieprestatiecertificaat

Het energieprestatiecertificaat (EPC) is al meer dan tien jaar verplicht bij overdracht, zoals een verkoop, erfpacht, opstalrecht en bij verhuur van woningen, appartementen, studio’s,…).

Het EPC informeert over de energiezuinigheid van de betreffende woning, via een label dat gaat van A+ (uitstekend) tot F (zeer slecht). EPC geeft ook tips en aanbevelingen om een hoger energielabel te verkrijgen. Het EPC zal deel uitmaken van de woningpas, die een overzicht geeft van alle beschikbare informatie over jouw woning.

Vanaf 2023 geldt er de renovatieplicht tot minimum EPC-label D voor residentiele gebouwen binnen de vijf jaar na aankoop. De renovatieplicht geldt enkel voor:

• “notariële overdracht in volle eigendom
• het vestigen van een opstalrecht
• of het vestigen van een erfpacht”

Dus wie vanaf nu de nieuwe eigenaar, opstalhouder of erfpachter wordt van een woning of appartement met een slecht EPC-label, moet die binnen de 5 jaar energetisch renoveren tot label D (of beter).

De renovatieplicht wordt doorheen de jaren strenger, met als doel dat deze gebouwen rond 2045 het EPC-energielabel A behalen.
Dit is in de lijn met de langetermijndoelstellingen tegen 2050 die Vlaanderen voor gebouwen vooropstelde in het renovatiepact.

• Voor de aanvraag van een EPC kan je terecht bij een energiedeskundige type A.
  De lijst van erkende energiedeskundigen vind je op: apps.energiesparen.be/energiekaart/vlaanderen
  
  
• Voor meer informatie kan je terecht bij:
  • energiesparen.be/epc-toepassingsgebied (kijk na of je een uitzondering bent)
  • vlaanderen.be/een-woning-kopen/renovatieverplichting-voor-residentiele-gebouwen-vanaf-2023
    Op deze site vind je ook een tijdlijn met de steeds strengere eisen voor de energieprestatie van je gebouw

Vergunning en meldingsplicht

Nieuwbouw en renovatie met uitbreiding is altijd vergunningsplichtig.

Bepaalde handelingen bij renoveren zijn vergunnings- of meldingsplichtig.
De gemeente kan bijkomende vereisten hebben. Navraag bij de gemeente is dus steeds nodig

• Als de handeling vergunnings- of meldingsplichtig is, dan is de medewerking van een architect vereist.
  • Voor meer informatie over vergunningsplicht, meldingsplicht of de vrijstelling ervan, bij renovatie of kleine werken, kan je terecht op het Omgevingsloket Vlaanderen.
  • Daar kan je ook de snelinvoer vinden voor een eenvoudige ingreep (inloggen vereist)
• Gebouwen, die de aanvraag van een vergunning of meldingsplicht moeten ondergaan, dienen te voldoen aan de Energieprestatie en Binnenklimaat (EPB)-eisen.
  
  • Voor alle nieuwe gebouwen geldt sinds 2021 dat de EPB-eisen dezelfde zijn als ‘bijna-energie neutraal’.
  • De energieprestatieregelgeving legt eisen op voor isolatie, installaties, ventilatie en oververhitting. Het ontwerp van uw architect zal hieraan moeten voldoen.
  • Om de toetsing van de EPB-eisen te garanderen bij nieuwbouw of renovatie, moet een EPB-aangifte opgesteld worden door een verslaggever.
    
    
• Een verkavelingsvergunning is een vergunning die je nodig hebt, als je een grond, gelegen in het Vlaams Gewest, wil splitsen in meerdere loten om minstens één van die loten te verkopen als bouwgrond.

Asbest

Er is geen verplichting om asbest te verwijderen uit het gebouw/woning, tenzij het asbest zich in een slechte staat bevindt of ingesloten ligt en bij renovatiewerken vrij komt te liggen.

Vanaf 23 november 2022 moet je bij de verkoop van een gebouw over een asbestinventaris beschikken. Vanaf 2032 is iedere gebouweigenaar verplicht om een geldig asbestinventarisattest te bezitten. De astbestinventaris dient opgesteld te worden door een erkend labo of een erkende asbestdeskundige.

Er zijn twee types van asbestinventarissen de destructieve asbestinventaris en de niet-destructieve asbestinventaris.

• Een destructieve asbestinventaris is van toepassing bij sloop-en/of renovatiewerken waarbij rechtstreekse en ingekapselde bronnen van asbest moeten geïnventariseerd worden.
• Bij een niet-destructieve asbestinventaris worden enkel rechtstreekse bronnen beschreven die een gevaar kunnen inhouden voor het dagelijks gebruik van een gebouw.

Bij een omgevingsvergunning (sloopvergunning) voor een grote werf met volledige of gedeeltelijke sloop- renovatie of ontmantelingswerken moet een sloopopvolgingsplan (waarbij een destructieve asbestinventaris hoort) opgesteld worden.

INFO: Als het asbesttoepassing niet is ingekapseld, kan het vaak in een slechte staat verkeren. Er zijn dan twee redenen om in te grijpen. Bij verweerde asbest is er een grote kans dat asbestvezels vrijkomen in de omgeving en dit veroorzaakt gezondheidsrisico’s. Een andere reden is van financiële aard. hoe slechter de staat is van het asbest, hoe duurder het wordt om weg te laten nemen.

Soms mag je het asbest zelf verwijderen of laten wegnemen door een aannemer met opleidingsattest ‘eenvoudige handelingen’. Wanneer de asbest in slechte staat is, is het beter om het te laten verwijderen.

Niet-hechtgebonden asbest (zoals isolatiemateriaal rond leidingen) laat je verwijderen door een erkende asbestverwijderaar.

Voor meer informatie kan je terecht op: ovam.vlaanderen.be/asbest-verwijderen-of-niet

Andere wettelijke regels 

Op notaris.be/wonen vind je  een zeer bruikbaar overzicht van diverse andere juridische aspecten van wonen, huren, verhuren, bouwen en renoveren, erfpacht en recht van opstal, lenen en verzekeren, enz...

Lees op deze pagina's zeker ook de bijdrage over verzekeringen. Er is immers geen enkele wettelijke verplichting om je als eigenaar tegen brand of waterschade te verzekeren, of om te beletten dat je pand onderverzekerd is. Belangrijk genoeg om er voldoende aandacht aan te schenken.

Niet residentiële gebouwen

Voor niet residentiele gebouwen streeft Europa -en bijgevolg ook Vlaanderen- eveneens naar klimaatneutraliteit tegen 2050.

In de regelgeving wordt een onderscheid gehanteerd tussen grote niet residentiele gebouwen (NR) en kleine niet residentiële gebouwen (kNR). Die laatste zijn kleiner dan 500m².

Energieprestatiecertificaat

• Voor kleine niet-residentiele gebouwen, die kleiner zijn dan 500m2, geldt een bijzonder traject, dat gelijkaardig is aan het traject van residentiele eenheden. Sinds 1 januari 2020 is een EPC kNR verplicht bij overdracht en verhuur. Hiervoor kan je terecht bij energiedeskundige type A. (zie hoger)
  
  Voor meer informatie over welke kNR gebouwen in aanmerking komen voor een certificaat kan je terecht op: energiesparen.be/welke-gebouwen-hebben-een-EPC-kNR-nodig
  
  Vanaf 2023 kan de gebouweigenaar ervoor kiezen om een EPC voor niet-residentiële gebouwen (EPC NR) op te maken i.p.v. een EPC kNR.
  
  
  
• Grote niet residentiele gebouwen kunnen geen speciaal traject doorlopen en kunnen enkel een EPC-NR opstellen.
  
  Vanaf 1 januari 2023 moet elk niet-residentiële gebouweenheid bij overdracht (verkoop, erfpacht, opstalrecht) of het afsluiten van verhuurcontracten verplicht over een energieprestatiecertificaat voor een niet-residentieel gebouw (EPC NR) beschikken. Vanaf 1 mei 2023 wordt deze verplichting uitgebreid naar alle notariële overdrachten in volle eigendom.
  
  Deze EPC-verplichting zal doorheen de jaren verstrengen tot elke grote niet-residentiële gebouweenheid in 2026 over een EPC beschikt, ook zonder dat het overgedragen of verhuurd wordt.
  
  Voor de opmaak van dit certificaat moet je een energiedeskundige type D contacteren. Dit certificaat geldt voor 5 jaar en bevat een energiescore, een energielabel (van A tot G) en aanbevelingen over energiezuinigheid.

Voor een volledig overzicht kan je terecht op vlaanderen.be/bouwen-wonen-en-energie/niet-residentiele-gebouwen

Het EPC zal deel uitmaken van de gebouwenpas. Eind 2023 komt deze pas er voor alle niet-residentiële gebouwen, als een soort digitaal paspoort dat relevante informatie over het gebouw samenbrengt in één overzicht. De gebouwenpas zal in fases worden gelanceerd en met bijkomende informatie of functionaliteiten worden uitgebreid.  

Renovatieverplichting bij overdracht

Sinds 1 januari 2022 geldt de renovatieverplichting binnen de 5 jaar bij overdracht (verkoop, erfpacht, opstal...) van alle niet residentiele gebouweenheden.
De verplichting bestaat uit een minimum maatregelenpakket ((dakisolatie, beglazing, verwarming en koeling) en een minimum-energieprestatie.

• Als bij een klein niet residentieel gebouw de keuze is gemaakt om te kiezen voor het bijzondere traject (waarbij EPC kNR bijkomt te kijken en dus niet gekozen is voor EPC NR) dan dient men binnen 5 jaar na overdracht aan het minimum maatregelenpakket te voldoen en een energielabel C of beter te behalen.
  Lees hier de details over het bijzonder traject
  
  
• Eigenaars van grote niet-residentiële gebouweenheden kunnen niet voor dit traject kiezen maar moeten voldoen aan het standaard traject voor niet-residentiële gebouweenheden, met het EPC NR.
  
  Vanaf 1 januari 2023 zijn grote niet-residentiële gebouwen verplicht om binnen de vijf jaar na de overdracht, aanvullend op het minimaal maatregelenpakket, over een minimaal aandeel hernieuwbare energie van 5% (of label E) te beschikken. Doorheen de jaren zal dit nog verder verstrengd worden.
  Lees hier de details van deze verplichting en de gehanteerde tijdlijn.

BELANGRIJK: Er heerst een informatieplicht bij overdracht. Bij notariële overdracht moet men vermelden dat op het gebouw een renovatieverplichting rust zodat de nieuwe verantwoordelijke voor het gebouw hierover is geïnformeerd.  

Expertise en advies

Energiehuis

Het Energiehuis is een initiatief van de Vlaamse overheid, dat je wegwijs maakt in de verschillende (steun)maatregelen voor energie-investeringen en renovatiewerken. Je kan er terecht voor technische info en advies over de aanpak van je renovatie en implementatie van groene energie.

Er zijn 18 energiehuizen in Vlaanderen, en hun werking bestrijkt zowat alle gemeenten. Neem dus contact op met het energiehuis dat jouw gemeente bedient.

Vanuit de provincies

• Voor de provincie Antwerpen kan je terecht bij Kamp C.
  Als particulier kan je bij Kamp C terecht voor onafhankelijk advies rond (ver)bouwprojecten.
  
  
• De provincie Limburg biedt in samenwerking met Dubolimburg (het steunpunt voor duurzaam bouwen in Limburg) duurzaam (ver)bouwadvies op maat aan.
  
  
• In de provincie Oost-Vlaanderen kan je terecht bij de dienst 'Duurzaam wonen en bouwen' voor bouwadvies (nieuwbouw) of renovatieadvies. Men werkt daarvoor samen met de MilieuAdviesWinkel, een servicepunt van het Gents MilieuFront dat actief is in de hele provincie. In de meeste Oost-Vlaamse gemeenten is het bouw- en renovatieadvies gratis. De renovatiebegeleiding is dat enkel in Gent voor niet-vergunningsplichtige werken. De rest is betalend.
  
  
• In de provincie Vlaams-Brabant levert de dienst 'Duurzaam wonen en bouwen' renovatieadvies voor grondige renovaties van woningen die vóór het jaar 2000 gebouwd werden.
  In het Pajottenland en de Zennevallei kan je ook terecht op Klimaatpunt, voor een BENOvatiecoach, een warmtescan van je gebouw en diverse initatieven, in samenwerking met de gemeenten.
  
  
• De provincie West-Vlaanderen werkt samen met Acasus voor bouwadvies aan voor particulieren, publieke organisaties, verenigingen enz...  Met een subsidie zorgt de provincie dat dit kan aan sterk verminderd tarief.

BENOvatiecoach

Een BENOvatiecoach is een onafhankelijk vakexpert, erkend door Fluvius. Hij geeft totaalrenovatie-advies voor woningen.
Voor het pajottenland zijn er speciale tarieven vanuit Klimaatpunt.

De BENOvatiecoach neemt verschillende taken op zich: inzicht verschaffen in je energieverbruik en andere energiebesparingen, offerte-aanvragen voorbereiden, begeleiding verschaffen bij de definitieve bestellingen voor de renovatie van je woning, aanvragen van je premies en andere administratieve taken. Fluvius betaalt de BENOvatiecoach zodra er 10 BENOveerders in de buurt zijn. Soms kan een BENOvatiecoach ook een toeslag vragen voor de begeleiding. Dit wordt steeds op voorhand afgesproken.

Op de volledige lijst van BENOvatiecoaches, vind je ook de contactgegevens en de naam van de organisaties die zulke coaches in dienst hebben. Vaak leveren deze organisaties ook extra diensten.

Energiesnoeiers

Energiesnoeiers helpen je om energie te besparen door energiescans uit te voeren en je dak te isoleren.
De scans en begeleiding bij de isolatiewerken zijn gratis voor mensen in een kwetsbare situatie. Men werkt hiervoor samen met het OCMW, sociale huisvestingsmaatschappijen en tal van andere toeleiders/intermediairen.
Voor eigenaars van huurwoningen die bestemd zijn voor beschermde doelgroepen, zijn er extra hoge premies en begeleiding door een projectcoördinator.

Architecten

Deskundig renovatieadvies kan je evident ook krijgen van gespecialiseerde architecten. Een overzicht (in Vlaanderen en Brussel) kan je vinden op https://www.renovatieadvies.be/vind-hier-de-architect-die-u-kan-helpen/.

In Brussel kan ook terecht bij het Netwerk Wonen, waar een aantal verenigingen architecten en deskundigen inzetten voor renovatie-advies.

Groene energie

Lees zeker ook de pagina "Groene energie" bij onze "Tips per thema"

Investeren in zonnepanelen

Vooraleer te investeren in zonnepanelen of een zonneboiler, kan je de zonnekaart raadplegen om meer te weten te komen over de geschiktheid van je dak.

Op Zonnepanelen.net vind je heel wat actuele info, en een lijst van installateurs die je kan vergelijken en bij wie je offertes kan aanvragen.

Zonnepanelen renderen het best, als je je verbruik zo goed als mogelijk laat samenvallen met de uren waarop er daglicht is. Dan beperk je de hoeveelheid stroom die je moet injecteren op het net, en de hoeveelheid die je er na zonsondergang weer moet afhalen. Je vermijdt verbruikspieken op het net, en betaalt zo minder capaciteitstarief.

Soms heeft het zin om ook te investeren in een thuisbatterij. Zo ben je na zonsondergang minder afhankelijk van stroom van het net en bespaar je elektriciteitskosten. Met een simulator kan je met jouw productie- en verbruiksprofiel je terugverdientijd simuleren.
Om voor de premie voor een thuisbatterij in aanmerking te komen, moet de batterij aangesloten zijn door een elektrotechnisch installateur (NACE-code 43.211 of 43.212). Er zijn een aantal voorwaarden waaraan je moet voldoen bij de plaatsing.

NIEUW: zonnepanelen op onroerend erfgoed vanaf nu mogelijk

Een aantal kerkelijke vzw's en stichtingen hebben ook gebouwen in bezit die beschermd zijn als erfgoed. Voor hen is er goed nieuws. In oktober 2022 besliste Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Matthias Diependaele, dat Vlaanderen het plaatsen van zonnepanelen op onroerend erfgoed bijna steeds zal toestaan, behalve op UNESCO-erfgoed zoals begijnhoven, belforten of kathedralen. Dat betekent dat de afwegingskaders worden aangepast:

• de ingreep moet omkeerbaar zijn
• er mag geen erfgoed worden verwijderd of beschadigd
• de impact op de beleving van het erfgoed moet beperkt blijven
• het onderhoud van het erfgoed moet mogelijk blijven
• er blijft een toelatings- of meldingsplicht, zodat men eigenaars advies kan geven

Het Agentschap Onroerend Erfgoed zal uitgebreid communiceren naar lokale besturen en erfgoedeigenaars over deze nieuwe werkwijze.
Op hun website vind je intussen de belangrijkste zaken, evenals tips en aandachtspunten. 

Voor een beschermd monument moet je steeds een toelating aanvragen. Voor een pand dat beschermd is als stads-of dorpsgezicht, heb je een meldingsplicht.

Energie delen en energiegemeenschappen

Tot nog toe konden eigenaars van zonnepanelen (met een digitale teller) enkel hun overtollige stroom injecteren op het stroomnet. In ruil krijgen ze dan een zogeheten 'terugleveringsvergoeding' van hun energieleverancier. Dat is een bedrag dat lager is dan de energiecomponent in de stroomprijs die je betaalt bij afname. De terugleveringsvergoeding evolueert in de tijd. Op de website van de VREG kan je de gemiddelde vergoeding per maand terugvinden.

Met de introductie van energiedelen en energiegemeenschappen, is er sinds 1 januari 2023 een belangrijke nieuwe mogelijkheid voor eigenaars van (kerkelijk) vastgoed. 

Het laat toe om de overtollige stroom van je zonnepanelen:

• te delen met de verschillende gebouwen die je als vzw of stichting zelf in eigendom hebt. Zo kan je de geproduceerde energie zelf maximaal benutten.
  
  
• te schenken of te verkopen aan één andere verbruiker, bijvoorbeeld de school die naast het parochiecentrum gelegen is. Je kan dan een prijs vragen die hoger is dan de terugleveringsvergoeding die je zou krijgen, maar lager dan de energiecomponent die de afnemer zou moeten betalen aan zijn stroomleverancier. Zo is het een win-win voor beide partijen.
  
  
• te delen met verschillende producenten en verbruikers die samen een 'EnergieGemeenschap van Burgers' (EGB) oprichten.
  Die EGB is een rechtspersoon (bijvoorbeeld een vzw) waarin de verbruikers zich verenigen, en samen een protocol afspreken.
  Ze kunnen ook samen investeren in bijvoorbeeld een wijkbatterij, laadpalen, enz...
  Ze kunnen de stroom kosteloos delen (volgens een verdeelssleutel die in het protocol staat), maar mogen die niet verkopen. Ze zijn immers geen stroomleverancier.
  
  
• te delen met verschillende verbruikers die samen een 'Hernieuwbare energiegemeenschap' (HEG) oprichten.
  Het verschil met een EGB is, dat in dit geval de HEG zelf de eigenaar is van de installaties.

Het is hierbij belangrijk:

• dat die verbruikers de stroom nodig hebben op het moment dat er geproduceerd wordt. Anders wordt de stroom gewoon geïnjecteerd op het net, en krijg je van je stroomleverancier de terugleveringsvergoeding
  
  
• te weten dat voor de ontvangers, enkel de energiecomponent van hun stroomfactuur wegvalt voor de hoeveelheid stroom die ze via het systeem ontvangen. De andere componenten (netvergoeding, heffingen en kosten) moeten ze nog steeds betalen.
  
  

Voor alle actuele informatie hierover, kan je best te rade gaan bij:

• de VREG: https://www.vreg.be/nl/energiedelen-en-persoon-aan-persoonverkoop 
• Fluvius: https://www.fluvius.be/nl/thema/groene-energie/delen-en-verkopen-van-energie  

Groene-energie-installateurs met ‘certificaat van bekwaamheid’

De Vlaamse Overheid werkt met certificaten voor installateurs om een bepaalde opbrengst, levensduur en veiligheid van de installaties te garanderen.

Zo zijn er verschillende lijsten van deze gecertificeerde installateurs voor:

• Biomassaketels (vanuit technisch oogpunt aan te raden om met zo'n installateur te werken)
• Zonnepanelen (verplicht wanneer je een Fluvius Premie wenst)
• Warmtepompen (verplicht wanneer je een Mijn VerbouwPremie voor een warmtepomp wenst)
• Ondiepe geothermische systemen
• Zonneboiler (verplicht wanneer je een Mijn VerbouwPremie voor een zonneboiler wenst)
• Combo-zonneboiler

Groene warmte via warmtenetten

Een warmtenet is een ondergronds net dat in geïsoleerde leidingen warm water brengt van een warmtebron (bijvoorbeeld restwarmte afkomstig van een industriële activiteit) naar de gebouwen in een wijk. Via warmtewisselaars gaat de warmte naar de warmteverbruikers in je woning of gebouw. Een warmtenet zorgt er zodoende voor dat je geen verwarmingsketel of boiler nodig hebt voor je radiatoren en/of vloerverwarming en voor je warm saniitair water.

Warmtenetten zijn nog volop in ontwikkeling. Zo is er in de zomer van 2022 in het Antwerps stadsbestuur de roadmap 2030 goedgekeurd, voor een groot warmtenetproject dat 33500 wooneenheden wil aansluiten op een warmtenet in de stad. Voor eigenaars van kerkelijk vastgoed in de stad, is het de moeite om na te kijken of ze binnen het gebied liggen dat nu ontwikkeld wordt.

Het voorbeeld toont aan dat dichtbebouwde wijken grotere kans om snel te kunnen aansluiten op een warmtenet.

Het loont de moeite om na te kijken waar in Vlaanderen al warmtenetten zijn. Dat kan op de website van de VREG. Heb je kans om nu of later aan te sluiten? Zorg dan dat je gebouw tijdig geïsoleerd is, en klaar voor verwarmingssystemen op lage temperatuur (zoals voor een warmtepomp), zodat je ‘klaar’ bent om aan te sluiten.

Meer info over warmtenetten vind je op de websites van de Organisatie Duurzame Energie (ODE) en VREG.

Ecologisch bouwen, duurzame en circulaire materialen

De economie zoals we die na de Industriële revolutie, en vooral na de tweede wereldoorlog ontwikkelden, steunt op een groot gebruik van energie en materiaal. In een lineair model, worden grondstoffen gebruikt, en komen ze na verloop van tijd op de afvalberg terecht. Zo'n 30-40% van onze afvalberk komt uit de bouw.

In de economie van de toekomst, worden de materiaalkringlopen gesloten. Ook dat maakt deel uit van het Europees beleid.

De afgelopen jaren ontwikkelde zich een uitgebreide recyclagesector, ook in de bouw. Toch is dit nog niet altijd 'circulair' te noemen. Zo worden bijvoorbeeld bij de sloop van oude gebouwen, de bakstenen niet snel hergebruikt, maar vermalen voor andere toepassingen. Dat is jammer, want voor de productie ervan, waren grondstoffen, energie en CO₂-uitstoot nodig. Voor het nieuw gebouw dat in de plaats komt, zijn dan nieuwe stenen nodig, die weer grondstoffen, energie en CO₂-uitstoot veroorzaken.

Je kan ook kiezen voor aantal natuurlijke bouwmaterialen, waarvoor geen CO₂-uitstoot nodig was, maar die integendeel tot stand kwamen door opname van CO₂ uit de lucht. Denk aan hout, of isolatie met stro of hennep. Door ze te gebruiken, zorg je dat die opgenomen CO₂ ook jarenlang wordt vastgehouden door je gebouw. 

Duurzaam vastgoed is daarom niet alleen energetisch zuinig en met gebruik van groene energie, maar ook met gebruik van ecologische materialen, en meer en meer ook vanuit de logica van de circulaire economie. In principe zouden alle bouwmaterialen herbruikbaar moeten zijn, zodat een gebouw na vele jaren dienst weer kan ontmanteld worden, en alle materialen via hoogwaardige recyclage opnieuw hun weg vinden naar de nieuwe constructies.

• Een goed startpunt voor al deze thema's is Ecobouwers.be.
• Op Vlaanderen Circulair, vind je alles over de omslag naar een circulaire economie, en ook een pagina over circulair bouwen.
• Bij VIBE, het Vlaams Instituut voor Bio-Ecologisch bouwen en wonen, vind je info over gezond en milieuverantwoord bouwen en wonen. Daar ontdek je ook de EcoBouwgids. Die reikt aannemers, ontwerpers, handelaars, producenten, advies en info aan.
• C-Bouwers is een platform voor al wie geïnteresseerd is in circulair bouwen en de principes ervan wil omzetten naar de praktijk.
• Op Opalis.be vind je een overzicht van aanbieders van gerecycleerde bouwmaterialen die geschikt zijn voor hergebruik. Let op: onderzoek, samen met je architect, of ze ook bruikbaar zijn in jouw energiezuinig project.
  
  
  

Financiële steunmaatregelen voor renovatie en groene energie

Let op: enkele van de hieronder opgesomde mogelijkheden, bevatten overlappingen

Premiezoeker

Premiezoeker.be geeft handig overzicht van de verschillende premies van de netbeheerder, en van de Vlaamse overheid, de provincies en de gemeente.
Je start door het ingeven van je gemeente. Aanvankelijk lijkt het alsof het alleen over woningen gaat, maar eens je binnen bent, merk je dat je ook een overzicht vindt van premies voor verenigingen en rechtspersonen zoals een vzw, voor diverse gebouwen.

Zoekrobot energiepremies

Op de zoekrobot voor Energiepremies in Vlaanderen geef je eveneens je gemeente in, en selecteer je je categorie.
Hier kan je van bij de start aangeven of het over een woning of een niet-residentieel gebouw gaat, en of de aanvrager een rechtspersoon (zoals een vzw) is.

Deze link geeft een duidelijk overzicht op basis van de gewenste te behalen energetische ingreep: isolatie dak, isolatie muur, isolatie vloer, glas, verwarming, warmtepomp – warmteboiler, zonneboiler, fotovoltaïsche zonnepanelen, E-peil/ BEN-woning en overige)

Mijn VerbouwPremie

Particulieren, rechtspersonen en ondernemingen kunnen op Mijn Verbouwpremie via één loket een premie aanvragen voor renovatie en energiebesparende maatregelen.

Je krijgt een overzichtelijke toelichting, en via de simulator kan je nagaan hoeveel je kan verkrijgen via de premies in 2023, rekening houdend met de nieuwe inkomensgrenzen. 
Het gaat over residentiële en niet-residentiële gebouwen, voor investeringen in energie-efficiëntie (zoals dakisolatie, muurisolatie, vloerisolatie, hoogrendementsglas, zonneboiler, warmtepomp of warmtepompboiler) en investeringen in woningkwaliteit (zoals elektriciteit en sanitair, binnenrenovatie, ramen en deuren).

Mijn VerbouwLening

Naast de invoering van Mijn VerbouwPremie, kan je sinds 1 september 2022 ook de renteloze Mijn VerbouwLening tot 60.000 euro aanvragen. Met deze lening kunnen renovaties gefinancierd worden die zowel focussen op het verbeteren van de kwaliteit als de energieprestatie.

Kerkelijke vzw's en stichtingen kunnen hier ook beroep op doen: 

• Voor gebouwen waarop ze een zakelijk recht hebben, en voor eigen gebruik aanwenden.
• Voor woningen die worden verhuurd via een Sociaal verhuurkantoor
• Voor woningen die worden verhuurd via geconventioneerde huur (particuliere verhuur)
  
  

Aandacht: ook bepaalde banken bieden goekope renovatieleningen aan. Vraag zeker na bij jouw bank. 

EPC-labelpremie tot 5.000 euro 

Alle eigenaars die een woning met een slechte energieprestatie hebben (EPC-label E of F) en met een nieuw EPC-attest aantonen dat ze binnen de 5 jaar de woning veel energiezuiniger hebben gemaakt, komen in aanmerking voor een premie van 2.500 tot 5.000 euro, afhankelijk van het nieuwe energielabel. 

Energiesnoeiers

Zoals hoger al aangegeven, kunnen eigenaars van huurwoningen bij Energiesnoeiers terecht voor energiescans en dakisolatiewerken. Als die huurwoningen die bestemd zijn voor beschermde doelgroepen, zijn er extra hoge premies en begeleiding door een projectcoördinator.

Premies via Fluvius

Je vindt ze ook via Premiezoeker, maar het is interessant dat je de premies die je kan krijgen via Fluvius hier ook bij elkaar ziet staan. .

Voor eigenaars van kerkelijk vastgoed zijn zeker de premies voor sociale verhuurders van belang, evenals de premies voor zonnepanelen op niet-residentieel vastgoed.

Let op: de premies voor aanschaf van een thuisbatterij, worden vervroegd afgebouwd. Installaties die gekeurd zijn na 31 maart 2023, komen niet meer in aanmerking

Bij interesse voor een collectief rennovatieproject kan er beroep gedaan worden op de burenpremie van Fluvius. Je woning wordt energetisch gerenoveerd, waarbij je wordt bijgestaan door een BENOvatiecoach. Een BENOvatiecoach werkt aan minimaal 10 deelnemende woningen uit aanpalende, of uit dezelfde gemeente(s). Voor meer informatie kan je terecht op: vlaanderen.be/collectieve-renovatiebegeleidingspremie. Deelnemen kan door contact op te nemen met een BENOvatiecoach.

Samenaankoop zonnepanelen en thuisbatterij

De provincies Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen organiseren voor hun inwoners een groepsaankoop voor zonnepanelen en thuisbatterij. Ze bedingen daarbij goede prijzen, en -wat minstens zo belangrijk is- goede voorwaarden voor garantie en nazorg.

Er is wel een verschil.
In Oost-Vlaanderen staat expliciet vermeld dat VZW’s en huurders die toelating hebben van de eigenaar, kunnen meedoen.
In West-Vlaanderen is de samenaankoop enkel 'voor particulieren'. Interessant voor wie partners zoekt voor een Energiegemeenschap...