Aankopen

We zijn allemaal consumenten

Dagelijks spenderen we geld aan het aankopen van producten die we nodig hebben. Soms zelfs ook aan producten die we helemaal niet nodig hebben.
Terecht zijn steeds meer mensen gevoelig voor het effect dat dit heeft mens en milieu. Ze kijken met kritische blik naar de herkomst, de kwaliteit, de inhoud, de ecologische voetafdruk van de producten die ze in huis halen. De reclame speelt daar handig op in, en zwaait met groen-, gezond- en eco-klinkende woorden. Het is dan ook niet altijd eenvoudig is om te oordelen of al die beloftes wel kloppen.

Ook als groep beslissen we regelmatig om iets aan te schaffen. We willen T-shirts laten bedrukken met ons logo. We willen het lokaal een likje verf geven. We organiseren een feest. We gebruiken papier voor ons drukwerk, we willen vergadertafels en stoelen, enz... Wie kan ons gidsen om te kiezen voor de meest ecologische en sociaal rechtvaardige oplossing? Hoe weten we zeker dat die T-shirt niet gemaakt is via slavenarbeid, of dat voor ons papier of onze nieuwe meubels geen woud gekapt werd? Wat weten we over transportkilometers en CO₂-verbruik bij productie?

Onze checklist

Aan de hand van onze handige checklist (download) heb je als groep een eerste bruikbaar instrument om je eigen keuzes onder de loep te nemen, ideeën op te doen en nieuwe stappen te bepalen.

Is kopen wel nodig?

Een goed startpunt voor een duurzaam aankoopbeleid is het Netwerk Bewust Verbruiken. Met het beeld van de omgekeerde piramide, geeft het netwerk aan iedereen een handige denkoefening, telkens je iets nodig hebt.

Kopen is pas te laatste stap, nadat je zeker bent dat niet kan gebruiken wat je al hebt, het niet kan lenen, delen of ruilen, tweedehands op de kop tikken of zelf maken. Door zo te redeneren, vermijden we onnodig verbruik van materiaal en energie.

Op Gedeeld:Door bundelt Netwerk Bewust Verbruiken alle ruil- en deelinitiatieven (online, nationaal en lokaal) in Vlaanderen en Brussel.

Als groep kan je vaak terecht bij gemeentelijke of provinciale uitleendiensten. Of je kan met enkele verenigingen in de buurt overgaan tot een gezamenlijke aanschaf van materialen die elke groep wel eens nodig heeft.

Materialenbib

Waarom zou iedereen de materialen die je maar een korte tijd of af en toe nodig hebt, zelf aanschaffen? Handiger is, om lid te worden van een materialenbib.

Zo is er de gereedschapsbib, waar je de gereedschappen die je nodig hebt, kan ontlenen. Het principe is eenvoudig. Het lijkt op een gewone bib, maar in plaats van boeken, kan je er gereeschappen ontlenen. Een goed voorbeeld in Brussel is Tournevie, die intussen meerdere ontleningspunten heeft. Andere gereedschapsbib's vind je op de website van de Bond Beter Leefmilieu.
Misschien is het een goed idee om zelf zo'n gereedschapsbib op te starten in je buurt of parochie? Dan vind je hier een praktische handleiding.

Een ander voorbeeld, is een fietsbibliotheek, waar je voor elke leeftijd van je kroost, (tweedehands) kinderfietsen kan ontlenen. Als je kind het fietsje ontgroeid is, kan het het ruilen voor een groter model. Een voorbeeld hiervan is Op Wielekes.

Een groeiende populariteit krijgen de babytheken, waar je volgens hetzelfde principe allerlei spullen kan ontlenen die een baby en hun ouders nodig heeft in het eerste levensjaar.

Wegwijs in duurzaamheidslabels

Via labels allerhande krijgen we informatie over de milieukenmerken of sociale omstandigheden waarin een product tot stand kwam. Er zijn ook labels voor eerlijke handel. Andere labels zeggen iets over de kwaliteit, herkomst of samenstelling van een product. De website www.labelinfo.be gidst je doorheen liefst 70 duurzaamheidslabels. In het menu kan je kiezen voor een productsoort, en dan krijgt je info over de labels die daarmee te maken hebben. Met de vergelijkingstabellen zie je meteen wat het label garandeert, en wat niet.

Te rap kapot?

Belangrijk bij de aanschaf van materialen, is de vraag naar de levensduur. En of het kan gerepareerd worden als een onderdeel stuk gaat.
De voorbije jaren was er heel wat te doen over 'geplande veroudering', een praktijk waarbij producenten bepaalde onderdelen van hun producten bewust erg slijtagegevoelig maken, zodat ze (te) snel stuk gaan. Reparatie is dan vaak niet mogelijk of te duur, waardoor de consument bijna gedwongen wordt om een nieuw product te kopen. Bij high tech toestellen gaat het vaak over de stopzetting van softwareondersteuning, waardoor perfect intacte toestellen geen updates meer krijgen en onbruikbaar worden.

Op terapkapot.be, een onderdeel van de website van Testaankoop; kan je dergelijke ervaringen melden.

Top Tien

Zoek je de groenste printer? Of de meest ecologische koelkast? Dan is www.topten.be iets voor jou. Voor een hele reeks productcategorieën zetten ze merken en producten naast elkaar, en vergelijken prestaties, ecoscore en prijs. Topten.be maakt deel uit van een internationaal netwerk www.topten.eu, waar nog enkele andere categorieën te vinden zijn, zoals koelkasten voor professioneel gebruik. Allicht handig voor parochiezalen of grotere instellingen.