Diversiteit daagt solidariteit uit

Diversiteit op school, in de jeugdbeweging, op straat,… wordt hoe langer hoe meer een vaststaand gegeven – en in de grootsteden zien we vandaag al een veelkleurige diversiteit.
In een complexe samenleving hebben velen de reflex om terug te grijpen naar eenvoudige oplossingen en vaste zekerheden. Dat bemoeilijkt openheid en dialoog. Dat vernauwt het perspectief tot de eigen groep en kan populisme en radicalisering in de hand werken.

Daarom organiseerde de werkgroep Kinderen Jongeren Solidariteit - Ki Jo Sol, een samenwerkingsverband van Netwerk Rechtvaardigheid en Vrede, Broederlijk Delen, Caritas International, Chiro, Katholiek Onderwijs Vlaanderen, Missio, Orbit, Studio Globo en Welzijnszorg - een studiemoment over “diversiteit daagt solidariteit uit”.

Risicovol thema

Hoezo? Is het gewaagd om stil te staan bij thema’s als “diversiteit” en “solidariteit”?
Zonder pessimist te zijn, of zonder te willen overdrijven, maar het wordt misschien ooit riskant om diversiteit te benoemen en er ervaringen over uit te wisselen. Want een grootmacht aan de andere kant van de oceaan probeert om dit thema uit het curriculum van het onderwijs te bannen. De regering Trump schrijft universiteiten en scholen aan om thema’s als de inclusieve samenleving, gender, de rol van de vrouw in de samenleving, sociale gelijkheid, enz. te verwijderen uit de lessen. Als een school deze thema’s – overigens ook klimaatverandering – blijft opnemen in het programma, kunnen ze subsidies (financiering) van de overheid vergeten.

Laat ons dit niet afleiden: we leven in een vrije democratische samenleving en we kunnen het belang en de rijkdom van verschillen tussen mensen, van diversiteit en verschillende perspectieven, voor ons allen enkel beamen. Diversiteit is niet altijd vanzelfsprekend, of gemakkelijk, maar wel een meerwaarde voor de mensheid en de menselijkheid.

diversi 600 (© NRV SP)

Uitdagende vragen

In een panel met een vrijwilliger van de vluchtelingenwerkgroep Marrakesh uit Turnhout, een medewerker uit het asielcentrum van Scherpenheuvel, en een medewerker van Katholiek Onderwijs Vlaanderen, kwamen volgende vragen aan bod:

Wat roept het woord “diversiteit” bij jou op? En “solidariteit”?
Welke kansen zien jullie in jullie werking voor een diverse samenleving?
Welke drempels verhinderen of bemoeilijken om te werken aan solidariteit?
…

Drempels

“Onbekend maakt onbemind”, werd regelmatig aangegeven om spanningen tussen mensen van hier en mensen van elders te duiden. Zelden dringt het besef door wat iemand op de vlucht meedraagt aan ervaringen, en uit welke totaal andere context hij of zij afkomstig is. Drempels voor ontmoeting en samenleving in diversiteit zijn er zeker:

De rugzak die iemand op de vlucht meedraagt (aan mentale belasting)
Het verdriet en de rouw om het achterlaten van familie en vrienden en het verlaten van de vertrouwde omgeving
Ongeschoold of analfabeet zijn, en de taal niet kennen
De puberteit, die een extra laagje toevoegt aan de problematische situatie
Tekort aan persoonlijke begeleiding
Financiële noden
Eenzaamheid
…

diversi flyers 1 600 (© NRV SP)

Waar iemand op de vlucht bovenal nood aan heeft, blijkt niet onmenselijk of aardsmoeilijk om mee te geven:

Nood aan structuur en houvast
Menselijkheid en warmte: iemand die laat voelen dat je welkom bent
Positieve bevestiging
Respect, dat zich ook heel concreet in kleine dingen kan tonen, zoals bijvoorbeeld geen varkensvlees bereiden
Een bezoek brengen
...

Boeiende en verrijkende uitwisseling

Ook de vluchtelingen zelf, meegekomen met de vluchtelingenwerkgroep Marrakesh uit Turnhout, kwamen aan het woord. Al te vaak immers spreken we “over” in plaats van “met” de betrokkenen. Je komt regelmatig mensen tegen die bepaalde vooroordelen of angsten uiten tegenover vluchtelingen, maar nog nooit echt in gesprek zijn gegaan met een vluchteling.

Zodra iemand geen nummer meer is, maar een concreet gezicht krijgt, kunnen vooroordelen veranderen in medeleven en betrokkenheid.

Durven wij de stap zetten om in gesprek te gaan en iemand te ontmoeten? Vaak luisteren mensen wel naar een getuigenis, maar volgt de verzuchting: “en wat kan ik daar nu aan verhelpen?”

Vele kleine stapjes….

De wereld veranderen lukt niet in je eentje, maar vele handen maken het werk lichter. Verandering begint ook altijd klein, of zoals iemand aangaf: “De wereld veranderen begint met ‘hallo’ en ‘dankjewel’”. diversi flyers 2 600 (© NRV SP)

Solidariteitsorganisaties zetten in op structurele aanpak van onrecht, armoede,… en dat is broodnodig. Deze structurele aanpak mag niet los staan van menselijke verhalen. Een beleidsplan of visie concreet omzetten in daden gebeurt door concrete mensen, zoals jij en ik.

En jij en ik kunnen ons laten sterken door: