Groene energie

Stoppen met verbranden

Het Akkoord van Parijs wordt terecht een historische gebeurtenis genoemd. De wereld verenigde zich voor een ambitieus programma om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen en de wereldwijde gemiddelde temperatuurstijging ‘flink onder de 2°C te houden, met inspanningen om 1,5°C als streefdoel te bereiken’.

Het akkoord is niet perfect. Toch hoeven we er niet aan te twijfelen dat het akkoord een keerpunt inluidt, en dat de marsrichting duidelijk is. De eindtijd van de fossiele brandstoffen is ingezet. Het klimaatakkoord bepaalt dat er tegen de tweede helft van de eeuw een evenwicht moet zijn tussen uitstoot van CO₂ en de opname ervan door de plantengroei.

Waar staan we nu na het Akkoord van Parijs?

Uit het IPPC rapport april 2022 blijkt dat de globale CO₂ intensiteit (ratio van CO₂ emissies van de elektriciteitsproductie) met 0,3% aan het dalen is tussen 2010 en 2019. Deze verandering is voornamelijk door de verandering van kool naar gas en het gebruik van groene energie. Dit geeft hoop dat we naar de goede richting zijn aan het kantelen. Het dient echter nog veel sneller te gebeuren.

Om de bekende 1,5 °C limiet te bereiken, moet de uitstoot wereldwijd dalen met de helft tegen 2030 (tegenover het referentiejaar 1990), en moet die tegen 2050 nul zijn.

Of, zoals het IPCC het nu stelt: ten opzichte van 2019, moeten ze met 45% dalen tegen 2045.
Met de huidige beloftes die landen deden op de VN-klimaatconferenties en acties die ze aankondigden, zullen we die doelstelling niet halen.

Groene energie blijft de sleutel om de nodige drastische verandering mogelijk te maken.

Schakel over op groene stroom

De snelste en gemakkelijkste manier om de CO₂-uitstoot en/of ecologische voetafdruk te verkleinen is natuurlijk het overschakelen naar groene stroom. De CO₂-uitstoot van groene stroom is minder dan 5% van de uitstoot van grijze stroom.
Overstappen naar een leverancier van groene stroom kost moeite noch geld. In de meeste gevallen brengt deze leverancier alles zelf in orde zodat je alleen nog je handtekening onder het nieuwe contract hoeft te zetten. Bovendien is groene stroom niet noodzakelijk duurder. Op Greenpeace.be staat een beoordeling van de groene stroomleveranciers. Een drietal krijgt een score van 20/20. Je krijgt een omstandige uitleg over de criteria waarop de beoordeling gebaseerd is.
Een aantal provincies organiseren regelmatig groepsaankopen voor groene stroom. Zo kunnen ze onderhandelen voor voordelige tarieven.
Met de Groencheck van de VREG kun je controleren hoeveel percent van de stroom die jouw leverancier levert, groen is.

Zelf groene stroom produceren

Je kan ook zelf groene stroom produceren, bvb op het dak van je lokaal, parochiezaal, school of klooster. Vind je de investering te duur? Er zijn systemen waarbij een groenestroom-coöperatieve je dak gebruikt om stroom te produceren, en je in ruil goedkope stroom verkoopt. Dit zal vooral gebeuren op grote daken van eigenaars die een voldoende grote eigen stroombehoefte hebben. Dit systeem wordt bijvoorbeeld gebruikt door Klimaatscholen 2050. Ook de St. Pauluskerk in Aalst kreeg zonnepanelen via deze weg, en parochianen konden mee investeren in coöperatieve aandelen van de coöperatieve Denderstroom.

Participeer in een coöperatieve voor de productie van groene energie

Door coöperatieve aandelen te kopen van een coöperatieve producent van groene energie, word je als persoon of als groep mede-eigenaar van de installaties, en help je mee de omschakeling naar groene energie financieren.

Bij sommige coöperatieven is het onderschrijven van één coöperatief aandeel een voorwaarde om afnemer van groene stroom te kunnen worden, en kan je geen coöperant worden als je geen energie afneemt.
Andere aanvaarden ook coöperanten die zelf geen klant zijn. Het aantal aandelen per coöperant is meestal beperkt.

In Vlaanderen verenigen de burgercoöperaties voor hernieuwbare energie en energie-efficiëntie zich in REScoops, Renewable Energy Resources Cooperatives. Via de leden van REScoop.Vlaanderen kan je rechtstreeks participeren in concrete projecten in jouw buurt.

Klik hier voor een overzicht van de erkende coöperatieven in Vlaanderen

Energiedelen en Energiegemeenschappen

Vanaf nu is het mogelijk om de overtollige stroom van je panelen te delen met jezelf (als je meerdere gebouwen bezit), te verkopen aan één andere verbruiker (bvb de school naast je parochiecentrum) of met meerdere partijen samen te investeren in bvb zonnepanelen op het dak van een school, van een parochiezaal, van een schuur van een boer in de buurt, enz...

Je leest er alles over op onze pagina's voor Duurzaam vastgoed. Ga naar de wegwijzers voor duurzaam vastgoed in Vlaanderen en Brussel

Groene warmte: stralingsswarmte, warmtenetten en warmtepompen

Een nieuwe en veelbelovende sector, is die van de warmtenetten. Daarbij wordt de restwarmte van bvb. een verbrandingsoven of industrie opgevangen, en via goed geïsoleerde buizen verdeeld aan afnemers in de buurt. Als jouw gebouw in de buurt van zo’n project ligt, loont het de moeite om na te gaan of je afnemer kan worden. Een goed voorbeeld is het Orthopedagogisch Centrum Sint Idesbald in Roeselare.
Warmtenetten kunnen ook op kleine schaal georganiseerd worden. Zo is een appartementsgebouw waarin één centrale stookketel staat, al een bestaand voorbeeld van een warmtenet. Hier groene warmte organiseren, is meteen een schot in de roos. Een mooi voorbeeld vinden we in de stad Leuven, waar 93 appartementen worden verwarmd via een warmtepomp, met warmte die gerecupereerd wordt uit rioolwater.
Wie op het lokaal of de zaal zonnepanelen kan installeren, is goed af met vloerverwarming via vloermatten. Je gebruikt dan een zelf geproduceerde warmte, op de momenten dat het nodig is. Op andere momenten produceer je stroom voor het net. Dit principe werd toegepast in OLV Ter Sneeuw in Borgerhout.
Ook warmtepompen en ondiepe geothermie is een goede optie voor de verwarming van lokalen via vloerverwarming, radiatoren of luchtverwarming. De boskapel in Imde plaatste zo'n installatie.
Grote hoge ruimtes, zoals kerken, kunnen groen verwarmd worden met lange golf infrarood. Dat is onzichtbare (donkere) straling, die net als de zon, mensen en objecten verwarmt, en niet de lucht. Immers, warme lucht stijgt, en verwarmingsinstallaties die warme lucht in de ruimte blazen, verwarmen eigenlijk het dak en niet de mensen. De H.Magdalenakerk in Brugge werd uitgerust met zo'n systeem.

Warmtenetten en warmtepompen worden de belangrijkste warmtebronnen van de toekomst. Het is immers de bedoeling dat tegen 2050 de verwarming van gebouwen in ons land volledig CO₂-neutraal is. Voor verbouwingen en nieuwbouw is het dus belangrijk om nu al deze keuze te maken.

Meer info op de website van ODE (Organisatie Duurzame Energie): www.ode.be.