Half passiefbouw en groenzones herbergen Clemenspoort Gent.
Ecologie –of om het met de encycliek Laudato Si' te zeggen: integrale ecologie- was van meet af aan een belangrijk element bij het ontwerpen en uittekenen van De Clemenspoort, een nieuw leef-, vormings- en inspiratieproject in de omgeving van het Sint-Pietersstation in Gent.
Herontwikkeling kloosterdomein
In de Voskenslaan was vroeger een klooster met kerk en kloostertuin van de redemptoristen. Na een grondige studie hebben de redemptoristen er voor gekozen om het klooster af te breken, de oude kerk een nieuwe bestemming te geven en het terrein helemaal te herontwikkelen. Op het terrein kwam studentenhuisvesting, een reeks appartementen, een sociale woonblok in samenwerking met het CAW, een nieuwe redemptoristische gemeenschap en het nieuwe pastorale- en sociale centrum de “Clemenspoort” met bijhorende ateliers. Het volledige project heeft een verbindende bouwstijl. Het is een nieuwe wijk in het hart van een bruisende stad.
De redemptoristen van de Clemensprovincie werken samen met de christelijke basisgemeenschap Effata. Deze basisgemeenschap is zelf ook nauw verbonden met de redemptoristen.
Vieren, verbinden, vernieuwen
De Clemenspoort is nu een plaats waar mensen kunnen vieren, bidden, verstillen en mediteren. En ook een plaats waar mensen elkaar kunnen ontmoeten over alle verschillen heen. Het wil boven alles een plaats zijn waar er ruimte is om te experimenteren en nieuwe wegen te zoeken om in een stad het evangelie nieuw te beleven.
In de Clemenspoort wordt een mozaïek van activiteiten ontwikkeld. Er is ruimte voor vieringen, gemeenschapsopbouw, vormingsactiviteiten, kunst, studentenpastoraal, internetpastoraal, sociale initiatieven, enz. Een netwerk van vrijwilligers en een kleine groep stafmedewerkers zorgen voor het dagelijks beheer.
Nauw verbonden met de Clemenspoort is er ook een nieuwe redemptoristische woongemeenschap, een nieuwe vorm van religieuze co-housing. De paters redemptoristen vormen hier een nieuwe gemeenschap samen met leden van de Effatagemeenschap, sympathisanten en een aantal bewoners uit het netwerk van de Broeders van Liefde voor inclusief wonen. Iedereen heeft zijn eigen unieke plek en tegelijk wordt er samen gebouwd aan een gastvrije open evangelische gemeenschap. Veel bewoners van de gemeenschap zullen ook actief zijn in het nieuwe centrum.
Clemenspoort op kleine ecologische voet
Bij het tekenen van de nieuwe gebouwen werd gekozen voor half passief bouw. We hebben de strengste isolatienormen gehanteerd zodat het warmteverlies minimaal is. Na overleg met ons architectenbureau Arch & Teco hebben we gekozen voor het BaOpt-systeem van verwarming. Deze techniek verspreidt de warme lucht in de ruimte zonder dat er een warme laag lucht aan het plafond hangt en een koude laag aan de vloer waardoor je niet alleen een “tochtgevoel” krijgt, maar ook meer dan nodig moet verwarmen. Vooral in de grote vieringsruimte zal dit een pluspunt zijn omdat de lucht ook bijna geluidloos kan circuleren. De lucht wordt aangezogen, verwarmd, gefilterd en terug in de ruimte gebracht. We werken met warmtepompen en een systeem van sensoren. De sensoren meten of er mensen in de ruimte zijn; een lege ruimte hoeft immers niet volledig warm gestookt te worden. Centraal in het gebouw is in de regiekamer een computer voorzien waarop we de temperatuur kunnen monitoren in de verschillende ruimten en kunnen ingrijpen indien nodig. Het grote voordeel is dat je een optimalisatie krijgt van je energie input. Je kunt niet meer vergeten radiatoren af te sluiten of te verminderen als ruimten niet gebruikt worden.
Groenzones toegankelijk voor het publiek
Waar er vroeger een uitgestrekte grauwe stenen parking was, komen nu de gebouwen met groendaken om het hemelwater langzaam naar het braakliggend bufferbekken te laten doorsijpelen. De natuur regelt hier weer zelf de waterhuishouding zoals zij dat het beste kan. De parking zelf is ondergronds gegaan, maar we willen het gebruik van het openbaar vervoer bevorderen. Het St-Pietersstation, de grootste hub van openbaar vervoer in Vlaanderen, is om immers de hoek.
Bij de herontwikkeling van het terrein werd zoveel mogelijk uitgegaan van het behoud en/of herwaardering van bestaande groenzones. Na veel overleg met de stad Gent heeft het project zijn goedkeuring gekregen o.a. omdat we rond de gebouwencluster een groen hoefijzer blijven behouden. Een ruim gedeelte van het domein blijft dus onbebouwd. Het terrein kan rekenen op een mooie rustgevende beukendreef die niet enkel behouden blijft, maar ook opengesteld zal worden voor het publiek. Het andere onbebouwde gedeelte, dat ook dienst doet als bufferbekken, is exclusief voorbehouden aan de natuur, die op deze plaats van oudsher licht moerassig was (Schoonmeersen = schoon moerassen) en deze functie terugkrijgt.
Verder wordt ook de centrale wandel- en fietsweg opengesteld voor de wandelende stadsgenoten. Daar waar toch enkele bomen verwijderd zijn is een boscompensatie regeling voorzien. Met uitzondering van die bomen die op bevel van de Vlaamse Milieu-administratie zijn gekapt omdat ze al langere tijd aan houtkap toe waren.
De catering die we zullen aanbieden gebeurt in overleg met de wereldwinkel om fair trade producten te bevorderen.
Studenten maken ecologische doorlichting
Twee studenten van de Hogeschool Gent die milieumanagement volgen zullen hun bachelorproef maken over ons project. Hierbij zullen ze de interne afvalstromen in kaart brengen en ons een aantal tips geven om deze te optimaliseren. Verder zullen ze ook een energiestudie doen en ons bevoorraden met tips om het energie verbruik in de Clemenspoort, de woongemeenschap en de Ateliers te optimaliseren. Eens deze studie af is zal deze op de website worden gepubliceerd.
Download hier de presentatie gemaakt voor de open bedrijvendag
meer info: Walter Van Wouwe,
Alle basisinformatie vind je ook terug op www.effata.be en vanaf 1 januari 2017 www.clemenspoort.be.
